پیشنهاد جدید آمریکا به ایران برای مصالحه برجامی

همه چیز گیج‌کننده شده است

منابع دیپلماتیک به من گفته‌اند که انتظار می‌رود، برای یافتن راهی برای حل بن‌بست پیش آمده برای پیش‌نویس توافق احیای برجام،  در روزهای اخیر ایالات متحده یک پیشنهاد متقابل به ایران ارسال کند –هر چند هنوز این اتفاق نیفتاده است. به گفته یک دیپلمات غربی: «ما هنوز در انتظار پاسخ‌های ایالات متحده هستیم. اما همه چیز گیج کننده شده است».

به گفته منابع مذکور، پیشنهاد متقابل ایالات متحده در واکنش به پیشنهادی از سوی ایران است که در اوایل هفته گذشته از طریق انریکه مورا، هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا، به واشنگتن ارائه کرد –پیشنهادی که ایالات متحده آن را کاملا غیرقابل قبول تلقی کرده است.

از قرار معلوم پیشنهادی که ایران از طریق مورا ارسال کرده به دنبال رد ایده ایالات متحده از طرف ایران بوده ‌که بر اساس آن،  دو طرف توافق کنند که در ازای حذف  سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران از فهرست تروریسم وزارت امور خارجه آمریکا، دو طرف مقامات یکدیگر را هدف قرار ندهند.

احیای برجام؛ نه قریب‌الوقوع و نه قطعی

به گفته یک مقام آمریکایی، جو بایدن، رئیس‌جمهور بایدن، مانند مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش، معتقد است که نیروی قدس سپاه پاسداران باید در فهرست تروریسم وزارت خارجه باقی بماند. جالینا پورتر، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا به خبرنگاران گفته رئیس‌جمهور در این مورد هم نظر با رئیس ستاد مشترک ارتش است و فراتر از آن، ما در مورد هیچ یک از موضوعات مذاکرات هسته‌ای اظهار نظر نمی‌کنیم.

پورتر همچنین با تکرار موضع سرد آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه در اوایل این هفته، اظهار کرد که توافق بر سر احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نه قریب الوقوع و نه قطعی است.

 بلینکن روز چهارشنبه در بروکسل به ام‌اس‌ان‌بی‌سی گفته بود: «با وجود تمام تلاش‌هایی که برای احیای برجام انجام داده‌ایم و با وجود این واقعیت که تصور می‌کنم می‌کنم چنین توافقی امنیت ما را بهتر تامین خواهد کرد، اما من به چشم‌انداز به نتیجه رسیدن مذاکرات خوش‌بین نیستم».

 یکی از مقامات ارشد دولت ایالات متحده در مورد اظهارات بلینکن به من گفته: «این چیزی است که ما مدتی است آن را متذکر شده‌ایم… افسوس».

تلاش برای حل معمای سپاه

علی واعظ، مدیر برنامه ایران در گروه بین المللی بحران، پیرامون موضوع مورد مناقشه حضور سپاه در فهرست مذکور گفت: «راه‌حل‌های میانی چندانی زیادی وجود ندارد.»

اولین بار در سال ۲۰۰۷، دولت بوش نیروی قدس سپاه را در لیست تروریسم وزارت خزانه‌داری ایالات متحده (SDGT)  قرار داد. دولت ترامپ در سال ۲۰۱۷ کل سپاه را در این فهرست قرار داد. و در نهایت هم در آوریل ۲۰۱۹ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به لیست تروریسم وزارت خارجه (FTO) افزوده شد.

یکی از ایده‌های میانی احتمالی که توسط جیسون رضائیان مطرح شده، اضافه کردن نیروی قدس و اطلاعات سپاه به فهرست FTO و حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.

مشخص نیست که آیا این ایده مورد قبول دو طرف قرار خواهد گرفت یا خیر. و البته باید متذکر شد که مواضع روزهای اخیر میلی و بایدن در روزهای اشاره به نیروی قدس به طور خاص و نه کلیت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی داشته است.

چربش مزایای احیای برجام

کارشناسانی که من با آن‌ها صحبت کردم گفته‌اند که مطمئن نیستند که دقیقاً طرح متقابل ایالات متحده چه چیزی را پیشنهاد می‌کند وجود دارد، به ویژه در شرایطی که آمریکا درگیر جنگ در اوکراین هم شده است. فراتر از دشواری تصمیم برای خارج کردن سپاه از فهرست مذکور برای دولت ایالات متحده، به گفته کارشناسان، از منظر دغدغه‌های مرتبط با مسئله عدم اشاعه، مزایای احیای توافق بسیار بیش‌تر از گزینه‌های جایگزین است.

به اعتقاد اریک بروئر، یک مقام سابق شورای امنیت ملی و جامعه اطلاعاتی حرکت به سوی یک استراتژی فشار محور یک قمار بلندمدت است و باید در شرایط فعلی راهی برای کنترل برنامه ایران یافت. و باید در نظر داشت که در صورت تعیین خطوط قرمز، در معرض خطر انجام اقدام نظامی بود. بروئر متذکر شده که اگر چنین  انتخابی در کار باشد باید هزینه‌های آن را هم متقبل شد و این در حالی است که چین، روسیه و اوکراین به قدر کافی ما را متحمل افزایش بار کرده‌اند.

علت سکوت نسبی دموکرات‌ها

در حال حاضر در کاپیتول هیل (ساختمان کنگره)، اکثر دموکرات‌ها منتظرند ببینند که احیای توافق چه شکل و صورتی خواهد داشت. اگر چه احیای توافق مخالفت چندانی را بین دموکرات‌ها برنمی‌انگیزد، اما بسیاری از آن‌ها مشتاقند که ببینند بر سر چه مواردی توافق شده است.