به گزارش CNN فارسی، علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با اشاره به ضرورت حل «چند موضوع باقی مانده» در مذاکرات اتمی وین گفت که «تجربیات تلخ ناشی از بدعهدی آمریکا و بی‌عملی اروپا، تامین الزامات شکل‌گیری توافقی قابل اتکاء، متوازن و پایدار را اجتناب‌ناپذیر کرده است.»
شمخانی، چهارشنبه ۲ مارس، در دیدار با شماری از نمایندگان مجلس ایران تاکید کرد، «راهبرد اصلی کشور در کنار تلاش برای رفع تحریم‌ها، تمرکز بر ایجاد سازوکارهای بی‌اثر کردن ابزار تحریم است.»
این در حالی است که با بازگشت علی باقری‌کنی، مذاکره‌کننده ارشد ایرانی به وین، مواضع ایران نسبت به پیش سرسخت‌تر شده و تیم ایرانی برخی خواسته‌های جدیدی مطرح کرده که روند مذاکرات را پیچیده‌تر و احتمال شکست آن را افزایش داده است.
معضل اورانیوم در سایت‌های پنهانی
در همین رابطه، شبکه خبری «ایران اینترنشنال» یکی از خواسته‌های ایران را بسته‌شدن پرونده «موضوع کشف اورانیوم در برخی سایت‌های اتمی» ایران عنوان کرد.
بنا به این گزارش، «مقام‌های جمهوری اسلامی از مذاکره‌کنندگان غربی خواسته‌اند از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بخواهند موضوع چند سایت که در آنها اورانیوم با منشا فعالیت انسانی پیدا شده، مختومه اعلام شود.»
بر اساس این گزارش، طرف‌های غربی به تیم ایران گوشزد کرده‌اند که آژانس نهادی مستقل است و آنها نمی‌توانند در اموری که تضمین‌کننده عدم اشاعه اتمی است مداخله کنند.
تهران پیشتر خواستار لغو همه تحریم‌ها، ارائه ضمانت‌های معتبر و مختومه‌شدن پرونده اماکن هسته‌ای اعلام نشده به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شده بود.
سه شرط رئیسی
خبرگزاری رسمی «ایرنا» هم ضمن اشاره به سه شرط ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران که شامل «لغو تحریم‌ها»، «ارائه تضمین معتبر» و «بسته شدن مسائل و ادعاهای سیاسی» می‌شود، وضعیت مذاکرات را در «نقطه سر به سر برای توافق یا توقف» توصیف، و آمریکا را به خاطر عدم همکاری مقصر معرفی کرد.
به گفته ناظران ادعای سیاسی خواندن «تحقیقات» آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به «ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای» ایران اشاره دارد.
پیش از این ایران خواستار حذف این تحقیقات از توافق شده بود اما آمریکا تاکنون چنین خواسته‌ای را نپذیرفته است.
حذف مجلس از روند مذاکرات
حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران نیز دوشنبه با اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره مذاکرات وین نشستی برگزار کرد که برخی اعضای این کمیسیون از حذف مجلس از روند و جزئیات مذاکرات انتقاد کردند.
بنا به گفته رسانه‌های ایران، محمدباقر قالیباف، رییس مجلس بعد از چند نوبت تذکر به معاون سیاسی وزارت خارجه در مورد جزییات مذاکره در وین و همچنین عدم اطلاع‌رسانی به مجلس از امکان توافق و یا عدم توافق، گلایه خود را از مذاکره‌کننده ارشد دولت به مقامات عالی ایران انتقال داده است.
به گفته منابع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده ایران، باقری‌کنی اعتقاد دارد که گزارشات سری وی از روند مذاکره از مجلس «درز» می‌کند و به همین دلیل تیم مذاکره‌کننده، مجلس را از معادله مذاکرات اتمی حذف کرده است.
باقری به مقامات عالی ایرانی گفته که مجلس، «فرع» بر مذاکرات هسته‌ای بوده و دولت باید تمامی مراحل مذاکرات مذکور را «مستقل از مجلس» به پیش ببرد.
حرکت بر لبه پرتگاه
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا دوشنبه گفته بود که در صورت «سنگ‌اندازی» تهران در روند مذاکرات وین برای احیای «برجام»، واشینگتن آماده است مذاکرات را ترک کرده و به «اقدامات جایگزین» بیندیشد.
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران هم در واکنش به این اظهارات گفت که ایران برای توافق آماده است، اما تا ابد منتظر نمی‌ماند.
ناظران بر این باورند که تهدیدهای دو طرف مذاکره بر اساس راهبرد «لبه پرتگاه» است که برای فشار به طرف مقابل در لحظات آخر مذاکرات مطرح می‌شود.
با این حال جنگ روسیه در اوکراین تاثیر فراوانی بر مذاکرات وین گذاشته و برخی دیپلمات‌ها بر این باورند که پرونده اتمی ایران یکی از برگه‌های چانه‌زنی پوتین، رئیس جمهوری روسیه با غرب خواهد بود.
این منابع دیپلماتیک معتقدند که روس‌ها در این مرحله خواستار شکست مذاکرات وین هستند تا آمریکا وادار به واکنش نظامی علیه مراکز اتمی ایران شده و جبهه جنگ جدیدی در خاورمیانه گشوده شود و پس از آن مسکو و واشینگتن، هر دو پرونده ایران و اوکراین را در یک بده بستان حل‌و‌فصل کنند.