▫️هوای آلوده، اقتصاد بحرانی
رضا غیابی
🔸تهران امروز فقط با یک مسئله زیستمحیطی روبهرو نیست؛ با یک «پروژه بلندمدت کاهش رشد اقتصادی» طرف است. شهری که بهتنهایی بیش از یکپنجم تولید ناخالص داخلی ایران را تأمین میکند، وقتی بخش بزرگی از سال را زیر لایهای از ذرات معلق و گازهای آلاینده میگذراند، عملاً موتور اقتصاد کشور را در دور کند نگه میدارد.
🔸طبق آمار رسمی، تهرانیها در سال ۱۴۰۲ فقط ۱۰ روز هوای «پاک» تنفس کردهاند؛ بیش از ۱۱۹ روز سال، هوا برای گروههای حساس یا برای همه شهروندان ناسالم بوده است. در همین فضا، وزارت بهداشت اعلام کرده است فقط در سال ۲۰۲۳ میلادی، آلودگی هوا در کشور حدود ۳۰ هزار و ۶۹۲ مرگ منتسب ایجاد کرده که نزدیک به شش هزار و ۹۳۹ مورد آن در تهران بوده است. برخی گزارشهای جدیدتر عدد مرگومیر سالانه منتسب به آلودگی هوا در ایران را حوالی ۵۸ هزار نفر تخمین میزنند. این اعداد، صرفاً مسئله سلامت عمومی نیستند؛ مستقیماً به زبان اقتصاد ترجمه میشوند.
🔸بانک جهانی در گزارشی درباره تهران، تنها هزینههای سلامت ناشی از آلودگی هوا (مرگومیر و بیماری) را حدود ۲.۶ میلیارد دلار در سال برآورد کرده است؛ این برآورد مربوط به چند سال قبل است و با توجه به تشدید آلودگی و تورم، میتوان حدس زد ارقام امروز بزرگتر است. در سطح ملی، مبنای همین دادهها نشان میدهد آلودگی هوا سالانه حدود ۲۳ میلیارد دلار به اقتصاد ایران خسارت وارد میکند؛ یعنی تقریباً ۵.۳ درصد تولید ناخالص داخلی (با فرض GDP حدود ۴۳۷ میلیارد دلار در ۲۰۲۴).
