ونزوئلا، با بزرگترین ذخایر نفت اثباتشده جهان (حدود ۳۰۰ میلیارد بشکه)، میتواند بازار انرژی جهانی را زیر و رو کند – و اگر آمریکا کنترل آن را به دست گیرد، ولادیمیر پوتین را به زانو درآورد.
در حالی که تنشهای ژئوپلیتیکی در کارائیب بالا میگیرد، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، سیگنالهای روشنی برای مداخله نظامی یا اقتصادی در ونزوئلا ارسال کرده است. ترامپ اخیراً در سخنرانیهای خود به “تصرف” منابع نفتی ونزوئلا اشاره کرده و آن را “گنجی برای آمریکا” توصیف نموده. این رویکرد، یادآور دکترین مونرو (حمایت از منافع آمریکا در نیمکره غربی) است، اما با طعم مدرن: استفاده از تحریمها، عملیات پنهان CIA و حتی نیروی دریایی برای سرنگونی رژیم نیکولاس مادورو و بازگرداندن تولید نفت به سطوح پیش از بحران.
سناریوی تصرف و سقوط قیمت نفت به ۳۰ دلار:
ونزوئلا پیش از تحریمهای آمریکا در ۲۰۱۷، بیش از ۲.۵ میلیون بشکه نفت در روز تولید میکرد – حدود ۳ درصد عرضه جهانی. اکنون، به دلیل سوءمدیریت، تحریمها و مهاجرت متخصصان، تولید به کمتر از ۷۰۰ هزار بشکه سقوط کرده. اگر آمریکا رژیم را تغییر دهد و شرکتهای غربی مانند شورون یا اکسونموبیل را برای بازسازی دعوت کند، تولید میتواند ظرف ۱۲ تا ۱۸ ماه به ۳ میلیون بشکه برسد – افزایش ۱.۵ میلیون بشکهای خالص.
این “سیل نفت” عرضه جهانی را غرق میکند. با توجه به تقاضای فعلی (حدود ۱۰۳ میلیون بشکه در روز)، چنین افزایشی میتواند قیمت برنت (نفت خام دریای شمال) را از سطوح فعلی حدود ۷۰-۸۰ دلار به ۳۰ دلار در هر بشکه برساند. تحلیلگران Rystad Energy هشدار میدهند که این سقوط، شبیه به بحران ۲۰۱۴-۲۰۱۶ (وقتی قیمت از ۱۰۰ دلار به ۳۰ دلار رسید) خواهد بود، اما شدیدتر – به دلیل رشد تولید شیل آمریکا و عربستان همزمان.
نابودی پوتین و اقتصاد روسیه:
روسیه، به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ نفت جهان (حدود ۱۰.۵ میلیون بشکه در روز)، به شدت به درآمدهای نفتی وابسته است. نفت و گاز بیش از ۴۰ درصد بودجه دولت مسکو را تأمین میکند و جنگ اوکراین را تغذیه مینماید. سقوط قیمت به ۳۰ دلار، درآمدهای صادراتی روسیه را سالانه حدود ۱۰۰ میلیارد دلار کاهش میدهد – بیش از نیمی از بودجه نظامی فعلی (۷۰ میلیارد دلار).
پوتین، که با تحریمهای غربی دست و پنجه نرم میکند، نمیتواند این ضربه را تحمل کند. صندوق ثروت ملی روسیه (با ۱۸۰ میلیارد دلار ذخیره) ظرف ۶ ماه خالی میشود، تورم به ۲۰ درصد میرسد و روبل سقوط میکند. این سناریو، “کابوس کرملین” است: نه تنها جنگ اوکراین متوقف میشود، بلکه اعتراضات داخلی (مانند ۲۰۱۱-۲۰۱۲) شعلهور خواهد شد. ترامپ، با این استراتژی، میتواند همزمان دو هدف را بزند: امنیت انرژی آمریکا را تضمین کند و متحد کلیدی مادورو (روسیه) را نابود سازد.
چالشها و ریسکها:
• مقاومت روسیه و چین: مسکو بیش از ۱۰ میلیارد دلار در نفت ونزوئلا سرمایهگذاری کرده و مادورو را با تسلیحات حمایت میکند. پکن هم خریدار عمده نفت ونزوئلا است. هرگونه تصرف، میتواند به درگیری نیابتی منجر شود.
• ریسکهای زیستمحیطی و انسانی: افزایش تولید سریع، خطر نشت نفت در اورینوکو (دلتا آمازون) را افزایش میدهد و مهاجرت ۷ میلیون ونزوئلایی را تشدید میکند.
• واکنش بازار: اوپک+ (شامل روسیه و عربستان) ممکن است تولید را کاهش دهد، اما با رشد شیل آمریکا (تا ۱۴ میلیون بشکه)، تأثیر محدود خواهد بود.
در نهایت، ونزوئلا نه تنها یک بحران بشردوستانه، بلکه بمب ساعتی ژئوپلیتیک است. اگر ترامپ پیش برود، قیمت بنزین آمریکایی به ۱.۵۰ دلار در گالن میرسد – هدیهای انتخاباتی – اما پوتین را به لبه پرتگاه میبرد. جهان باید آماده موج شوک بعدی باشد.
✅
