دکتر محمد یوسفی متخصص امور روسیه
🔸️اشتباه روسیه در جنگ دوم قره باغ باعث شد تا یکبار دیگر پیمان سنتو احیا شود و بخشی از دیوار محاصره روسیه که پس از انقلاب ایران فرو ریخته بود یکبار دیگر در مرزهای جنوبی روسیه احیا شود،اما با این تفاوت که در حال حاضر دیوار محاصره چند صد کیلومتر نزدیکتر به دروازههای مسکو ایجاد شده و با ایجاد پروژه زنگزور یا همان دالان ترامپ همزمان با قطع دسترسی تهران به قفقاز، عملا دسترسی مسکو به قفقاز جنوبی و جنوب میتواند از بین برود
🔸️در شرایطی که در در سال ۲۰۲۰ دولت و مردم ارمنستان در مقابل کمکهای ترکیه و اسرائیل به باکو، چشم به متحد پیشین خود روسیه دوخته بودند، پوتین برای تنبیه دولت ارمنستان و پاشینیان نه تنها از ارمنستان حمایت نکرد بلکه با یک زد و بند از پیش تعیین شده با دولت علیاف، چراغ سبز ورود به قرهباغ را به آذربایجان نشان داد
🔸️این سیاست روسها باعث دلسرد شدن مردم ارمنستان نسبت به حمایتهای سنتی و همیشگی روسها شد،این وقایع در صورتی رخ داد که همواره جامعه ارمنستان ارتباط عمیقی با روسیه داشته و به همین سبب همواره روسها نفوذ عمیقی در تمامی ابعاد سیاسی، فرهنگ، نظامی و … در ارمنستان داشتهاند، به همین دلیل است که بسیاری از مردم با وجود زبان ارمنی هنوز موسیقی و برنامههای روسی را میبینند و گوش میکنند و به روسیه علاقه مند هستند
🔸️اگر روسیه در جنگ قرهباغ پشت ارمنستان را خالی نمیکرد حتی دولت پاشینیان نیز که از نگاه روسها یک دولت غربگرا بود در حال حاضر در حیاط خلوت مسکو نمیخواست و نمیتوانست آمریکاییها را وارد کند،چرا که جامعه ارمنستان اجازه نمیداد تا حمایت مسکو با خیانت پاسخ داده شود و دشمن دیرینه روسیه یعنی ایالات متحده در خارج نزدیک روسیه قد علم نماید، اما سیاست اشتباه پوتین و نادیده گرفتن نگرانیهای ایروان و تهران باعث شد کریدور ترامپ ۹۹ سال خط اتصال سنتی روسیه از طریق قفقاز به جنوب را در اختیار بگیرد
🔸️البته وقایع بعد از ۷ اکتبر نیز در این زمینه بیتاثیر نبودند زیرا پس از سقوط اسد به عنوان متحد تهران و ضرباتی که به محور مقاومت وارد شد، ایروان احساس خطر بیشتری نسبت به آذربایجان و ترکیه داشت چرا که پس از پا پس کشیدن روسها، تهران، آخرین امید ارمنیها برای ایستادگی در مقابل فشار ترکیه و آذربایجان بود و طبیعتاً هرگونه آسیب به محور مقاومت از نظر روانی باعث ضعیف شدن انگیزه رویارویی و ایستادگی در مقابل باکو و آنکارا میشد، مجموع این عوامل را باید در تصمیم ارمنستان برای موافقت با اعطای کریدور جنوبی به باکو و اتکای این کشور به ایالات متحده را دخیل دانست
🔸️به هر حال سیاست ورزی غلط پوتین پای آمریکا را به منطقه قفقاز باز کرد، چرا که با شانه خالی کردن پوتین از حمایت ارمنستان، این کشور ناگزیر از اتکا به ایالات متحده به عنوان قدرت جایگزین به منظور تامین امنیت و حفظ منافع خود شد
🔸️البته اگر روسها بجای اتکا به علیاف و اردوغان و نادیده گرفتن بازیگری ایران، برای یکبار هم که شده حاضر به همکاری واقعی با تهران باشند بازهم میتوانند از واگذاری کامل منطقه جلوگیری کنند، چرا که مسکو میتواند با کمک تهران علی الخصوص در دریای خزر و حفظ امنیت و اعمال قدرت مانع از تحقق کامل این کریدور و اتصال به آسیای میانه از طریق دریای کاسپین شود
🔸️چرا که در صورت اتصال کشورهای آسیای میانه به ترکیه، در سالهای آینده تکرار وقایع قفقاز در آسیای میانه هم دور از انتظار نخواهد بود،همانطور که در حال حاضر باکو پس از تحکیم همکاری خود با اسرائیل و غرب دیگر حاضر به پذیرش دستورهای دیکته شده از سوی کرملین نیست و همانطور که در ماههای اخیر شاهد بودیم باکو نیز مسکو را به چالش میکشد، اینگونه رفتارها در کرانهی خاوری دریای کاسپین و آسیای میانه نیز میتواند تکرار شود
🔸️به هر حال اشتباهات روسیه در سالهای اخیر برای تهران نیز دردسر ساز شد، در صورتیکه برخی تصور میکردند که با کمک روسها میتوانند به تقابل با غرب بروند اکنون بخاطر سیاست روسیه باید شاهد گسترش نفوذ غرب در همسایگی شمالی ایران و تبعات ناشی از آن بود.
