بن بست در مذاکرات، بازی حماس با کارت نه چندان ارزشمند گروگان ها
آخرین دور مذاکرات صلح در قاهره مصر اخیرا در حالی به شکل بی نتیجه پایان یافت که عملا افق روشنی برای دستیابی به صلح پایدار از سوی طرفین درگیری در جنگ غزه وجود ندارد.
به صورت مشخص جهت دستیابی به آتش بس، دو طرف باید سطح خواسته های خود را تا حد قابل ملاحظه ای تعدیل کنند، این مسئله به ویژه از طرف فلسطینی انتظار میرود، انتظاری که تا امروز با پاسخ منفی حماس رو به رو شده است.
صرف نظر از خواسته های دو طرف مسئله ای که حصول به نتیجه در خصوص مذاکرات صلح در جنگ غزه را با دشواری بیش از پیش رو به رو ساخته، اختلاف نظر بین بخش نظامی حماس در غزه به رهبری یحیی سنوار و بخش سیاسی حماس در خارج از غزه به رهبری اسماعیل هنیه است.
بازوی نظامی حماس در غزه به منظور بقای خود، گزینه هایی را در مذاکره مد نظر دارد که اکیدا از سوی اسرائیل قابل پذیرش نیست. از جمله این گزینه ها میتوان به آتش بس دائمی، عقب نشینی از نوار غزه، پذیرش کنترل مجدد حماس بر این منطقه و ……. اشاره کرد که پس از هفتم اکتبر هیچ یک از این گزینه ها برای طرف اسرائیلی پذیرفتنی نیست.
به صورت مشخص وزنه ای که سنوار و طرف فلسطینی برای گروگان های اسرائیلی در مذاکرات قائل است، به مراتب کمتر و کم ارزش تر از آن چیزی است که در تلاویو وجود دارد. اسرائیل به صورت مشخص به دنبال نابودی بازوی نظامی حماس در غزه است و وجود گروگان ها در دستان حماس تنها یک مسئله حاشیه ای در مقابل این هدف مهم اسرائیل محسوب میشود.
از سوی دیگر بازوی سیاسی حماس به رهبری هنیه نیز به دنبال اهدافی است که باز هم پذیرش آن از سوی اسرائیل در شرایط فعلی ممکن نیست. هنیه به دنبال جلوگیری از ادامه عملیات اسرائیل و گسترش آن به جنوب غزه و مشخصا منطقه رفح است، توقف عملیات اسرائیل در این مرحله از جنگ به معنی حفظ پایگاه حماس در منطقه رفح و امکان اجرای مجدد عملیات از طریق این ناحیه از نوار غزه است.
فرارسیدن ماه رمضان نیز از مواردی است که بر گره کور مذاکرات می افزاید. رمضان همواره زمانی پر تنش در روابط فلسطینی ها با اسرائیل بوده و طرف فلسطینی نیز به صورت ویژه در جنگ اخیر غزه به دنبال بهره گیری از این بازه زمانی است. در حال حاضر آخرین تلاش طرفین واسطه در مذاکرات از جمله آمریکا، مصر و قطر در جهت دستیابی به یک توافق حداقلی پیش از ماه رمضان برای آتش بس کوتاه مدت است، مسئله ای که تحقق آن در شرایط فعلی بعید به نظر میرسد.
آنچه میتوان گفت این است که پس از ضربه هفتم اکتبر به اسرائیل از سوی حماس، تصمیم اسرائیل بر نابودی بازوی نظامی این گروه در غزه به شکلی توقف ناپذیر و با پذیرش کامل هزینه های آن قرار گرفته است، نتیجتا با وجود فشارهای زیادی که در خصوص پذیرش آتش بس هر چند کوتاه مدت به اسرائیل وارد شده، اسرائیلی ها همچنان بر دستیابی به هدف پافشاری دارند.
مسئله دیگری که کار را برای طرف فلسطینی به شدت دشوار میکند این است که تلفات و خسارت های اسرائیل در عملیات زمینی در نوار غزه به مراتب کمتر از آن چیزی است که پیش از وقوع جنگ تصور میشد و همین مسئله به میزان قابل توجهی از اعمال فشار های داخلی به دولت نتانیاهو کاسته و فرصت ادامه عملیات با وجود فشار های خارجی را فراهم کرده است.
در یک جمع بندی میتوان گفت که عملیات اسرائیل در نوار غزه به منطقه رفح نیز گسترش خواهد یافت و تصمیم اسرائیل برای از بین بردن تسلط نظامی حماس بر این منطقه به شکل خلل ناپذیری باقی خواهد ماند، نه گروگان ها نه فشار های خارجی و نه رویداد های میدانی و عملیاتی، اسرائیلی ها را از تحقق آنچه گفته شد باز نخواهد داشت و آنچه طرف فلسطینی به دنبال آن است (اعم از آتش بس دائمی، خروج اسرائیل از غزه و تسلط مجدد حماس در این منطقه) در شرایط فعلی هرگز رخ نخواهد داد.
