به گزارش CNN فارسی، میلتون لایتنبرگ بیشتر عمر خود را با علاقه بی‌نظیری صرف مطالعه ترفندهای تبلیغاتی اتحاد جماهیر شوروی کرده است.
لایتنبرگ دروغ بودن همه آنها را از «عملیات اینفکشن» گرفته که در دهه ۱۹۸۰ چنین ادعا شد که ایالات متحده ویروس اچ‌آی‌وی (HIV) و ایدز را اختراع کرده تا ادعاهای جوزف استالین، رهبر اتحاد جماهیر شوروی در اوایل دهه ۱۹۵۰ مبنی بر این که واشینگتن از سلاح بیولوژیک در جنگ کره استفاده کرده است را با مدرک در بیش از ۴۰ کتاب و مقاله چاپ شده در مجله‌ها و رساله‌ها گرد آورده است.
او اکنون در سن ۸۸ سالگی توجهش را به ادعاهای ولادیمیر پوتین در مورد اوکراین معطوف کرده و دریافته است که در این ادعاها الگوی واضحی وجود دارد.
او به ایندیپندنت می‌گوید: «اطلاعات جعلی در دولت پوتین چیز جدیدی نیست.»
«این دست‌کم از سال ۲۰۰۴ با انقلاب‌های «رنگ» در اوکراین، گرجستان و تاجیکستان آغاز شده است. سپس حمله به گرجستان را می‌بینید و قبل از آن مسموم کردن الکساندر لیتویننکو را با پولونیوم مشاهده می‌کنید. بعد از آن حمله به اوکراین، سرنگونی هواپیمای مسافربری، مسمومیت اسکریپال در انگلیس و سپس مسمومیت ناوالنی اتفاق می‌افتد.»
او می‌افزاید: «هر کدام یک پرونده قابل بررسی است. الگوها شبیه‌اند. دولت روسیه یک داستان از اطلاعات نادرست تهیه و پخش نمی‌کند بلکه ۱۲، ۱۵ یا ۱۷ تا داستان می‌سازد. همه آنها به طور مشترک ضد و نقیض‌اند.»
او می‌گوید پاسخ دروغین مسکو در مورد سرنگونی پرواز هواپیمای مسافربری ام‌اچ ۱۷ مالزی در ژوئیه ۲۰۱۴ که سرزنش بازرسان مستقل را در مورد شورشیان طرفدار روسیه در شرق اوکراین برانگیخت و تقریبا باعث کشته شدن ۳۰۰ نفر شد «کاملا غیرعادی» بود.
او اضافه می‌کند: «آنها تا آنجا پیش رفتند که مسیرهای ماهواره‌ای جعلی برای هواپیما ساختند – که این فقط گوشه‌ای از کار آنها است. این مزخرفات فقط در حد گفتار نیست.»
لایتنبرگ در سال ۱۹۶۸، اولین آمریکایی بود که در موسسه تحقیقاتی صلح بین‌المللی استکهلم کار می‌کرد. او می‌گوید وقتی حرفه دانشگاهی خود را آغاز کرد تعدادی از همکارانش تمایل داشتند که اهمیت استفاده اتحاد جماهیر شوروی از اطلاعات جعلی را رد کنند یا آن را نادیده بگیرند و به آن همچون «مزخرفات بی‌ارزش» نگاه می‌کردند.
اما لایتنبرگ که در حال حاضر محقق ارشد مرکز مطالعات امنیت و بین‌الملل دانشگاه مریلند است، می‌گوید اطلاعات جعلی محور اصلی هر دو دولت روسیه و شوروی بوده است.
«اطلاعات دروغین عنصر اصلی و ساختاری سیاست داخلی و خارجی آنها است. شما نمی‌توانید صرفا آن را کنار بگذارید و بگویید خب این چرند است پس نباید به آن توجه کنیم.» او گفته‌های خود را چنین ادامه می‌دهد: «اگر دولت ترکیه یا پرو اطلاعات جعلی ارائه می‌داد، ممکن بود بتوانید این را بگویید.»
در دهه ۱۹۸۰ یکی از کمپین‌های دروغینی که کا‌گ‌ب (KGB) به راه انداخت مربوط بود به پخش ادعاهای ساختگی مبنی بر این که پروژه تحقیقاتی که ایالات متحده در پاکستان سرمایه‌گذاری کرده مشغول فرستادن «پشه‌های قاتل» به افغانستان است.
لایتنبرگ که در سال ۲۰۱۲ یکی از نویسندگان کتاب بسیار معتبر تاریخچه برنامه تسلیحات بیولوژیکی اتحاد شوروی بود سال گذشته چنین نوشت که «از سال ۱۹۴۹ تا ۱۹۸۸ اتحاد جماهیر شوروی یک کمپین دائمی ادعاهای جعلی مبنی بر استفاده ایالات متحده از اسلحه بیولوژیکی راه انداخته است. در سال ۱۹۹۵ مقام‌های ارشد ارتش روسیه این الگوی ادعاهای دروغین را دوباره احیا کردند که تا امروز ادامه دارد.»
او می‌گوید ادعاهای دروغین برملا شده گسترده‌ای که پوتین و دیگر مقام‌های روس در مورد حمایت ایالات متحده از ساخت سلاح‌های بیولوژیکی در اوکراین مطرح کرده‌اند، از همان الگو پیروی می‌کند؛ ادعاهایی که از طرف نظریه‌پردازان توطئه مانند الکس جونز از اینفو وارز (Info Wars) و تاکر کارلسون از فاکس نیوز در ایالات متحده قوت بیشتری گرفته‌اند.
لایتنبرگ تصدیق می‌کند که در طول دوره جنگ سرد، ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی مانند بریتانیا مشغول تجارت شرورانه گسترده‌ای ازجمله طرح‌ریزی برای کودتایی علیه رهبر منتخب ایران، حمایت از ارتش اندونزی در کشتار جمعی مخالفان سیاسی در دهه ۱۹۶۰ و حمایت از غلبه پینوشه بر شیلی بودند.
در سال ۲۰۰۰ نیویورک تایمز تاریخچه محرمانه‌ای از عملیات سیا (CIA) در سال ۱۹۵۳ در ایران فاش کرد که در آن سیا سعی داشت نخست‌وزیر را برکنار و جایگاه محمدرضا شاه پهلوی را تحکیم کند. این گزارش شامل انتشار مقاله‌ها و کاریکاتورهای گرافیکی در روزنامه‌ها بود.
رویترز گزارش کرد که سیا همچنین با استفاده از پخش رادیویی با عنوان «صدای آزادی» در آمریکای لاتین، ترفندهای دروغینی به‌کاربرد تا به سرنگونی دولت ژاکوبو آربنز در گواتمالا در سال ۱۹۵۴ کمک کند.
یکی از افسران اطلاعاتی پیشین ایالات متحده طی گزارشی که در سال ۲۰۰۲ چاپ شد به آژانس خبری گفت که پس از حمله شوروی به افغانستان در سال ۱۹۷۹ سیا هر سال اعلامیه‌های جعلی در روزنامه‌های کشورهای مسلمان منتشر می‌کرد که مهر ارتش شوروی را داشت و «جشن روز حمله در سفارتخانه‌های شوروی» را اعلام می‌کرد.
او می‌گوید: «آن اعلامیه‌ها آنها را دیوانه می‌کرد» چون نشان می‌داد که شوروی به خاطر آن حمله به خود می‌بالد.
لایتنبرگ تصدیق می‌کند که ایالات متحده کارهای «حیله‌گرانه» بسیاری در طول آن مدت انجام داده است. با این حال او میان آنچه به قول خود فعالیت‌های شوروی و «اقدام‌های فعالانه» ایالات متحده می‌نامد تمایزی فنی- نظری قائل می‌شود. او می‌گوید: «نکته آنها دقیقا این است که این اقدام‌ها محرمانه‌اند و هیچ‌کس نباید بداند چه کسی آن را انجام می‌دهد.»
«کمپین دروغین برخلاف آن است. عامل – دولتی که آن را انجام می‌دهد – خیلی آشکارا آن را راه می‌اندازد. مقام‌های دولت بیانیه صادر می‌کنند، رسانه دولتی داستان را منتشر می‌کند.»
ادعاهای دروغین روسیه در مورد توسعه به‌اصطلاح سلاح‌های بیولوژیکی در اوکراین چیز جدیدی نیستند.
هدف آنها ممکن است این‌ها باشد:
وحشت‌پراکنی و ایجاد تنش
منحرف کردن توجه‌ها از نقشه‌های خود روسیه
برانگیختن و تغییر اتهام به‌سوی اوکراین و غرب
#DontBeDeceived #StandWithUkraine
– وزارت امور خارجه لهستان (@PolandMFA) ۱۶ مارس ۲۰۲۲.
ادعاهای مسکو در مورد تولید به‌اصطلاح سلاح‌های بیولوژیکی آمریکا در اوکراین با شروع ماه مارس، هنگامی که وزیران دفاع و امور خارجه روسیه ادعا کردند که نیروهای روسیه پس از حمله تلاش‌های اوکراینی‌ها را در پاکسازی برملا کرده‌اند، آغاز شد که به قول آنها این تلاش‌ها برای «از بین بردن رد برنامه بیولوژیکی ارتش» بوده است.
اوکراین، ایالات متحده و سازمان ملل وجود سلاح‌های بیولوژیکی را در این کشور انکار کرده‌اند، اما همه اذعان داشته‌اند که در آنجا واحدهای تحقیقات بیولوژیکی وجود دارد که در آن روی تعدادی پاتوژن‌های خطرناک تحقیق می‌شود. سازمان بهداشت جهانی از مقام‌های مسئول خواست که این مواد را منهدم کنند.
لایتنبرگ می‌گوید او می‌تواند ۱۰ مرحله مختلف برنامه دروغین اتحاد جماهیر شوروی را فقط در مورد سلاح‌های بیولوژیکی ایالات متحده ردیابی کند.
او در مقاله‌ای تحقیقی در سال ۲۰۱۹ نوشت: «اتحاد جماهیر شوروی کمپین پیوسته‌ای از ادعاهای دروغین را در مورد استفاده ایالات متحده از سلاح‌های بیولوژیکی تنها چند سال پس از پایان جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۹ آغاز کرد که تا سال ۱۹۸۸ که کشور تحت رهبری میخائیل گورباچف بود، ادامه داشت. هیچ وقت در تاریخ، هیچ کشور دیگری را پیدا نمی‌کنیم که چنین کمپین دروغینی را در مورد سلاح‌های بیولوژیکی راه بیندازد.»
او افزود: «پس از وقفه‌ای بین سال‌های ۱۹۸۸ و ۱۹۹۵ مقام‌های ارشد ارتش روسیه ادعاهای دروغین قدیمی را تکرار کردند. مقام‌های روسیه پس از سرمایه‌گذاری ایالات متحده در دگرگونی امکانات سلاح‌های بیولوژیک پیشین شوروی این کمپین را تقویت کردند.»
مخاطب این دروغ‌ها چه کسی است؟
لایتنبرگ می‌گوید: «هم مردم داخل کشور و هم خارج. جنگ کره [کمپین دروغین] که شاید مهم‌ترینشان باشد هم برای مخاطبان داخلی بود و هم مخاطبان بین‌المللی.»
او می‌گوید: «بسیاری از مردم در پایتخت‌های اروپای غربی – پاریس، برلین و لندن – و همچنین در کشورهای اروپای شرقی در مورد سلاح‌های کثیف بیولوژیکی آمریکا که در جنگ کره استفاده شده بود، تظاهرات کردند.»
(در سال ۱۹۹۹ روسیه شواهدی را نشان داد که کره شمالی، چین و اتحاد جماهیر شوروی می‌دانستند که ادعاهایی که روسیه می‌کرد، دروغ بوده‌اند.)
«کمپین ایدز برای مخاطب داخلی نبود، برای خارجی‌ها بود. معلوم است که آنها سعی داشتند به آفریقا این ادعا را ثابت کنند که ایالات متحده در تلاش است آفریقا را از جمعیت پاک کند.»
«و آمار [نشان می‌داد] که در بعضی از کشورهای آفریقایی و در جوامع آمریکایی- آفریقایی در ایالات متحده این ادعا به طور گسترده‌ای تاثیرگذار بوده است.»
لایتنبرگ می‌گوید کمپین ایدز احتمالا موفق‌ترین پروژه دروغین اتحاد جماهیر شوروی بود.
او می‌گوید ۹ نظرسنجی بین سال‌ها ۱۹۸۸ و ۲۰۰۸ در میان آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار در ایالات متحده انجام شد که نشان می‌دهد به طور میانگین ۴۳ درصد از افراد معتقدند ویروس ایدز به دست انسان ساخته شده است.
او به نظرسنجی دیگری اشاره می‌کند که در سال ۲۰۰۶ منتشر شد و در آن ۳۰ درصد از گروه نمونه آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار به عبارت «ایدز عامل نسل‌کشی ساخت دولت ایالات متحده برای کشتن جمعیت‌های اقلیت است» پاسخ «درست است» دادند.
لایتنبرگ گفت: «پس این مزخرفات بی‌ارزش» نیستند.
و به نظر او امکان جلب توجه عموم به آخرین کمپین دروغین پوتین چقدر است؟
او می‌گوید هیچ نمی‌داند که آیا مردم آنچه را روسیه می‌گوید باور می‌کنند یا نه با این حال او به عملیات گسترده‌ای اشاره می‌کند که به زبان‌های مختلف صورت می‌گیرد و اغلب جوامع خاص را مورد هدف قرار می‌دهد.
او می‌گوید در اوایل سال ۲۰۲۰ برخی از رسانه‌های روسیه ادعایی را آغاز کردند که ایالات متحده ویروس کووید را ساخته است، چیزی که در آن زمان خدمات نظارت بر اخبار بی‌بی‌سی آن را تقویت کرد. این شبکه در فوریه ۲۰۲۰ گزارش داد که کانال یک، شبکه مهم تلویزیونی، برنامه‌ای منظم را به فرضیه توطئه ویروس کرونا در برنامه خبری اصلی عصرانه خود به نام Vremya (به معنی زمان) اختصاص داده است.
بی‌بی‌سی اعلام کرد: «گزارش مبهم است و معلوم است که فرضیه‌هایی را فاش می‌کند که تماشاگران را تحت تاثیر قرار دهد و بگوید که حقیقتی وجود دارد.»
با شدیدتر شدن همه‌گیری، مقام‌های روسیه و چین ساده‌تر حرف زدند.
نیکولای پاتروشف، دبیر شورای امنیت روسیه در آوریل ۲۰۲۰ به روزنامه کومرسنت گفت: «من به شما پیشنهاد می‌دهم که توجهتان را به این واقعیت معطوف کنید که آزمایشگاه‌های بیولوژیکی تحت کنترل ایالات متحده در سراسر جهان به‌سرعت در حال گسترش‌اند و ازقضا عجیب است که آنها به طور عمده در نزدیکی مرزهای روسیه و چین برپا شده‌اند.»
پاتروشف پیش از آن با عنوان مدیر خدمات امنیت فدرال روسیه (FSB) خدمت می‌کرد که جانشین اصلی کا‌گ‌ب (KGB) است. در این مصاحبه از او پرسیدند آیا ایالات متحده مشغول توسعه سلاح‌های بیولوژیکی در اروپا است. او گفت: «ما دلیل موجهی داریم که باور کنیم این موضوع درست است.»
فعالیت‌های ارتش بیولوژیک ایالات متحده شفاف، امن یا منطقی نیستند. ایالات متحده فقط در اوکراین، ۱۶ آزمایشگاه بیولوژیکی بر پا کرده است. چرا ایالات متحده به این همه آزمایشگاه در سراسر دنیا نیاز دارد؟
چه فعالیت‌هایی در این آزمایشگاه‌ها ازجمله در آزمایشگاه واقع در فورت دتریک در حال انجام است؟
چین هم این ادعاهای دروغین را منعکس کرد.
لیجیان ژائو، سخنگوی وزارت خارجه چین در توییتر نوشت: «فعالیت‌های ارتش بیولوژیک ایالات متحده شفاف، امن یا منطقی نیستند. ایالات متحده فقط در اوکراین، ۱۶ آزمایشگاه بیولوژیکی بر پا کرده است. چرا ایالات متحده به این همه آزمایشگاه در سراسر دنیا نیاز دارد؟
چه فعالیت‌هایی در این آزمایشگاه‌ها ازجمله در آزمایشگاه واقع در فورت دتریک در حال انجام است؟»
لایتنبرگ می‌گوید در این دوران سیلی از دروغ از طرف روسیه در حال جریان است.
او می‌گوید: «آنها داستان‌های گوناگونی سر هم می‌کنند که سوروس (Soros) این کار را کرد، اوکراینی‌ها آن کار را کردند، این که ما قصد داریم همه دنیا را از جمعیت پاک کنیم، این که گیتس تراشه‌های بیولوژیکی در واکسن گذاشته است. نمی‌توانید تصور کنید چقدر داستان‌های گوناگون سر هم کرده‌اند.»
«آنها هر راه ممکنی را آزموده‌اند تا بگویند ایالات متحده کووید را ساخته و پخش کرده است و سپس این کاسبی را در مورد ۲۰۰ آزمایشگاه بیولوژیکی در سراسر دنیا آغاز کردند.»
لایتنبرگ می‌گوید او خواننده منظم صفحه تارنمای ایست استارت‌کم تسک فرس (East StartCom Task Force) اتحادیه اروپا علیه دروغ است که اتحادیه اروپا آن را اداره می‌کند و برای مقابله با اطلاعات و ادعاهای دروغین فعالیت می‌کند.
این تارنما اذعان می‌کند که «در سال ۲۰۱۵ برای پیش‌بینی، رسیدگی و پاسخگویی بهتر به کمپین‌های دروغین فدراسیون روسیه راه‌اندازی شده که اتحادیه اروپا، کشورهای عضو آن و کشورهای هم‌مرز و همسایه را تحت تاثیر قرار داده است.»
لایتنبرگ می‌گوید او چکیده اخبار هفتگی را از تارنما دریافت می‌کند.
او اضافه می‌کند: «آه، می‌توانم بگویم از شش، هفت سال پیش، آنها حدود ۳۰ هزار خبر دروغ را در مورد همه موضوع‌ها ثبت کرده‌اند.»
