چرا چین نمی‌تواند سیاست کووید صفر را کنار بگذارد؟

کودکان مبتلا به کووید مثبت در قرنطینه از والدین خود جدا شده اند. روز چهارشنبه گزارش شد که فردی به دلیل ترس از انتشار ویروس توسط یک سگ آن حیوان را کشت چرا که صاحب آن سگ به دلیل آزمایش مثبت کووید به مرکز قرنطینه انتقال یافته بود.

دولت مرکزی پکن به دولت‌های محلی دستور داده که تمام مراحل متوقف شده برای کنترل شیوع ویروس را در کوتاه‌ترین زمان کنار بگذارند. دستورالعمل جدید که ظاهر «شی جین پینگ» رئیس جمهوری چین آن را دستور داده به نفع اقدامات سخت گیرانه برای کنترل شیوع کرونا، مانند تست انبوه پی سی آر، قرنطینه اجباری و قرنطینه در سطح شهر است.

این وضعیت نشان دهنده فصل تازه‌ای در سیاست کووید صفر چین است که از دو سال پیش و پس از تحت کنترل قرار گرفتن اوضاع در ووهان آغاز شد. چین به منظور تضمین دستاورد‌های خود در حالی که برای واکسیناسیون انبوه زمان خریده پیش از آن که موارد محلی ابتلا را به صفر برساند به آزمایش‌های انبوه و ردیابی تماس تهاجمی برای شناسایی موارد جدید و قرنطینه تکیه کرده است. تا تابستان گذشته، این استراتژی در حفظ سطح بسیار پایین عفونت موفق بود.

با این وجود، استراتژی کووید صفر با گسترش سویه دلتا با مشکلاتی مواجه شد. ورود موج اومیکرون در بهار امسال به نتیجه رسیدن سیاست کووید صفر را کمتر امکان‌پذیر می‌سازد. در اواخر ماه مارس، دولت چین با تصویب ارائه کیت‌های تست آنتی ژن سریع در خانه و صدور دستورالعمل‌های جدید که دیگر نیازی به بستری شدن موارد بدون علامت یا با علائم خفیف ابتلا به کووید در بیمارستان وجود ندارد تغییر استراتژی خود را آغاز کرد.

این موضوع باعث شد این تصور ایجاد شود که این کشور از رویکرد هدفمندتر و انعطاف پذیرتری استفاده کرده که در نهایت به کنار گذاشتن از سیاست کووید صفر کمک می‌کند. با این وجود، افزایش اخیر موارد کووید-۱۹ در شانگ‌های نشان دهنده شکست یک رویکرد هدفمند در مهار گسترش سویه جدید است. اکنون تاکید مجدد بر کووید صفر ساختار انگیزشی منحرف در سلسله مراتب سیاسی چین را نیز تقویت می‌کند.

با تمرکز قدرت در اوج سیستم، مقام‌های دولتی محلی که نگران پیشرفت و موقعیت شغلی خود هستند عجله می‌کنند تا به سمت خط مشی کووید صفر و اجرای آن حرکت کرده و وفاداری خود را به شی و سیاست مورد علاقه‌اش نشان دهند.

انگیزه برای جاه طلبان و فرصت طلبان سیاسی که آرزوی در اختیار گیری کرسی در کمیته مرکزی حزب کمونیست چین یا حتی بهتر از آن کمیته دائمی دفتر سیاسی که همه کاره امور محسوب می‌شود را دارند زمانی بیش‌تر تقویت می‌شود که قرار است در بیستمین کنگره حزب در سال جاری جابجایی قدرت انجام شود.

گمان می‌رود که شی به دنبال یک دوره سوم در قدرت بودن بی‌سابقه است که برخلاف محدودیت‌های طولانی مدت در مورد قدرت دبیر حزب در دوره‌های پیشین و سنت سیاسی چین بوده خواهد بود. در سطح ملی و شهر به شهر آزمایش انبوه کووید حتی در صورت‌عدم وجود موارد ابتلا ادامه دارد. حتی با وجود تک رقمی بودن موارد ابتلا، اقدامات برای قرنطینه صورت می‌گیرد که یادآور بسیج سراسری کارکنان مراقبت‌های بهداشتی در طول شیوع ووهان است و در حال حاضر بیش از ۳۸۰۰۰ کادر پزشکی از ۱۵ استان به شانگهای اعزام شده‌اند تا از مبارزه با ویروس کرونا حمایت کنند.

در حالی که شی امیدوار بود هزینه استراتژی کووید صفر را به حداقل برساند این کارزار به سرعت و به طور تصاعدی خسارات اقتصادی سنگینی را به همراه خواهد داشت. از نظر اقتصادی، مصرف داخلی را بیش‌تر سرکوب می‌کند، اختلال در زنجیره تامین را تشدید کرده و باعث افزایش خروج سرمایه گذاران از چین می‌شود.

از نظر اجتماعی، تعقیب تک سونگرانه استراتژی کووید صفر اثرات دامنه داری دارد مانندعدم دسترسی به امکانات اولیه و مراقبت‌های بهداشتی اضطراری. از آنجایی که افراد بیشتری قربانی این سیاست می‌شوند نارضایتی مردم نسبت به پیامد‌های سیاست کووید صفر می‌تواند همه گیر شود. رفتار ناشی از ترس ثبات سیاسی-اجتماعی را تهدید می‌کند که این امر می‌تواند روند انتقال رهبری پیش از برگزاری جلسه کنگره حزب را مختل کند.

از نظر اپیدمیولوژیک، با محافظت از جمعیت در برابر ویروس و تبدیل واکسیناسیون به یک مسئله مهم چین شکاف ایمنی عظیم خود را با سایر نقاط جهان حفظ می‌کند که به طور متناقض، خروج از سیاست کووید صفر را نیز دشوارتر می‌سازد. مردم چین به جای زندگی با ویروس، ممکن است مجبور شوند با یک سیاست بسیار پرهزینه زندگی کنند. بنابراین، باید پرسید که نقطه شکست در سیاست کووید صفر چین چیست؟

همانطور که «زنگ گوانگ» یکی از مشاوران ارشد بهداشت دولت چین تابستان گذشته گفته بود چین زمانی شروع به باز شدن و همزیستی با ویروس خواهد کرد که نفع آن بیش‌تر از هزینه آن باشد.

چیزی که او پیش بینی نکرده بود این است که سنجیدن هزینه و نفع این سیاست اکنون به شدت سیاسی شده است. به دلیل مطرح بودن موضوع مشروعیت مبتنی بر عملکرد چین، دور شدن از سیاست کووید صفر به دلیل هزینه‌های اجتماعی -اقتصادی بالای آن رهبری شخصی شی را درست در لحظه‌ای که او به دنبال تمدید دوره سوم در قدرت ماندن است تضعیف می‌کند. این موضوع نشان می‌دهد که شی منافع شخصی خود را به این سیاست و نتیجه آن گره زده است.

در مقاله تازه خبرگزاری «شین هوا» اشاره شده بود که شی «در نبرد علیه کووید – ۱۹ شخصا دستورات را صادر می‌کند». علاوه بر این، کنار گذاشتن این سیاست به مشروعیت رژیم حاکم بر چین لطمه می‌زند، زیرا دیگر نمی‌تواند ادعا کند که نظام سیاسی چین برتر از نظام‌های غربی است. در ژانویه ۲۰۲۱ میلادی، شی گفته بود: «با قضاوت درباره نحوه مدیریت این بیماری همه گیر توسط رهبری‌ها و سیستم‌های سیاسی مختلف ما می‌توانیم به وضوح ببینیم که چه کسی بهتر عمل کرده است.»

حزب کمونیست چین و شخص شی علیرغم مدیریت نادرست اولیه شیوع ووهان، از مهار گسترش ویروس در چین سود زیادی برده اند. مقاله‌ای که اخیرا در یک روزنامه در شنژن منتشر شد بحث بین کووید صفر و همزیستی با این ویروس را به عنوان یک «رقابت اساسی بین نظام‌های سیاسی مختلف» چارچوب‌بندی کرد.

اگر چین بتواند از رویکرد کووید صفر برای جلوگیری از شیوع گسترده کووید در زمانی که تمام کشور‌های دیگر زندگی با این ویروس را انتخاب می‌کنند استفاده کند استدلال‌های مربوط به انعطاف‌پذیری و تدبیر دولت چین را بسیار قانع کننده‌تر به سایرین خواهد فروخت.

با مخاطرات سیاسی بسیار زیاد، هزینه هنگفت مرتبط با این سیاست به یک نگرانی ثانویه تبدیل می‌شود و کووید صفر به یک رویکرد همه جانبه تبدیل خواهد شد. مگر آن که رهبری عالی حزب و سیاست چین ذهنیت خود را نسبت به کووید صفر تغییر دهد. به گفته یک وبلاگ‌نویس ملی گرای چینی آن کشور باید خود را «برای دست کم ده سال زندگی با سیاست کووید صفر آماده کند».