به گزارش CNN فارسی، به تازگی معاون اسبق وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اظهار نظر کرده که جامعه باید نسبت به طرح صیانت از فضای مجازی همچنان در موضع خود بمانند و از حساسیت خود در این راستا نکاهند، چرا که این طرح موجب خداحافظی دائمی با اینترنت می‌شود. به گفته وی در دولت قبل هنگامی که زمزمه‌های این طرح شنیده شد، دولت با آن به شدت مخالفت کرد.
طرح صیانت یعنی خداحافظی با اینترنت!
به اعتقاد امیر ناظمی، امروزه نیازی به طرحی مانند حمایت و حفاظت از فضای مجازی و کاربران وجود ندارد و در واقع صیانت از کاربران در مقیاس جهانی بدین گونه نیست و حتی طرح‌هایی مثل GDPR که در اروپا در حال اجرا است، شباهتی به طرح صیانت ایران ندارند.
به گفته عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی، اگر کاربران با قوانین اندک آشنایی داشته باشند، می‌دانند که این طرح که در آستانه تصویب شدن است، اندکی به فکر قانونمند کردن فضای مجازی نیست. ریاست پیشین سازمان فناوری اطلاعات در ادامه گفت:
ابتدا باید انواع داده منسجم تعریف شود و بدانیم که کدام نوع داده به عنوان حریم شخصی تلقی می‌شود. مثلا فرض کنید باید بدانیم آیا کد ملی اشخاص جزو حریم شخصی آنهاست یا نه! قانونی که از آن صحبت می‌شود باید بتواند به این سوالات پاسخ مناسبی بدهد. کد ملی می‌تواند اطلاعات زیادی از جمله آدرس اشخاص، بیماری آنها و… را فاش کند. در واقع قوانین این‌گونه آغاز می‌شوند و متاسفانه در ایران چنین ساز و کاری وجود ندارد.
به عقیده وی تفکیک داده فردی از عمومی دشوار است و برخی از این داده‌ها زمانی که به صورت تک داده هستند در حریم خصوصی قرار نمی‌گیرند، اما از پیوند این داده با سایر داده‌ها، حریم خصوصی افراد تعیین می‌شود. فرض کنید امروزه از یک نقطه مسیریاب استفاده می‌کنید. تا موقعی که شما و یک میلیون نفر دیگر از یک نقطه برای یافتن نقاط دیگر از این شبکه استفاده می‌کنند چیزی به عنوان حریم خصوصی مطرح نیست، زیرا نامی از آنها برده نمی‌شود اما اگر همین پلتفرم مشخص کند که فلان کد ملی از نقطه A به B رفته دیگر بحث متفاوت می‌شود.
بنابراین طبق آنچه ناظمی می‌گوید، طرح صیانت حریم خصوصی ما را محدود نمی‌کند اما در این حوزه برای افراد تعیین تکلیف می‌کند. به گفته وی اگر فردی از فروشگاهی خرید اینترنتی کند و اطلاعات فردی خود را در اختیار آن فروشگاه یا شرکت قرار دهد آیا آن فروشگاه یا شرکت می‌تواند اطلاعات فردی مشتریانش را در اختیار اشخاص ثالث قرار دهد؟ یا برای مثال می‌تواند از این داده‌ها برای افزایش فروش خود استفاده کند؟ در واقع تمام این سوالات باید در متن قانون پاسخ داده شوند.
همان‌طور که می‌دانید معنای مالکیت در حوزه فناوری همچون مالکیت فیزیکی شما بر اجسام و اشیا نیست. ناظمی توضیح می‌دهد که مالک داده کسی است که ممکن است بتواند داده‌ها را جمع‌آوری کند و نگه دارد اما در استفاده از آنها مانند مالک فیزیکی اختیار تام نخواهد داشت. وی در ادامه افزود:
مالکیت در حوزه آی تی به انواع حقوق معنی می‌شود. به عنوان مثال حق توسعه دادن، حق بهره‌برداری و …. در نهایت برای افرادی که قانون‌شکنی می‌کنند مجازات تعیین می‌کند آن هم مجازات مالی، چرا که اگر مجازات کیفری در نظر گرفته شود نوابغ این بخش دیگر در آن اکوسیستم فعالیت نخواهند کرد.
امیر ناظمی، پژوهشگر حوزه فناوری معتقد است که تدوین کنندگان پیش نویس طرح صیانت در تنظیم آن هیچ نظری به قوانین مشابه در سایر کشورها نینداخته‌اند و خودشان نیز در این زمینه نه تجربه داشته‌اند و نه اطلاعات کافی! به اعتقاد او این طرح با حق دسترسی مردم به اطلاعات تعارض دارد و فعالیت پلتفرم‌ها را محدود می‌کند و این اعمال محدودیت از نظر قانونی درست نیست.
وی در ادامه توضیح می‌دهد که طرح کنونی حتی با قوانین موجود نیز در تعارض است و برای تقریب ذهن مثال می‌زند که اگر صیانت تصویب و قانون شود، آن زمان طرح مسئولیت‌های سازمان تنظیم مقررات از اختیارات این سازمان جدا می‌شود و زمانی که این اختیارات از دسترس خارج شود، وزارت ارتباطات نمی‌تواند نسبت به تکالیف خود پاسخگو باشد و اختیارات خود را به معنای واقعی از دست می‌دهد.
از طرفی مسئله دیگری نیز در این باره وجود دارد و آن ناامیدی فعالان این پلتفرم‌ها و اکوسیستم‌ها است. زیرا اگر قرار بر محدودیت و فیلترسازی تمامی رسانه‌ها و حتی اینترنت باشد، میل به مهاجرت افزایش چشمگیری می‌یابد و اگر چنین اتفاقی بیفتد، شرکت‌های استارتاپی و نوپا از بین می‌روند و در نتیجه سرمایه اجتماعی از بین خواهد رفت. همان‌طور که می‌دانیم اکثریت مردم با این طرح مخالف هستند و حتی بر اساس توییت معاون پژوهش‌های مجلس بیش از ۸۵ درصد اصول‌گرایان با آن مخالفت ورزیده‌اند.
به عقیده ناظمی این طرح موجب دوگانگی در کشور می‌شود. نهایت این طرح این است که مردم را در برابر شرکت‌های فعال قرار می‌دهد و باعث می‌شود تا اعتماد مردم از بین بروند. همه این‌ها به کنار ممکن است با اعمال این طرح دولت مداخله بیشتری در اقتصاد داشته باشد و حتما می‌دانید که دخالت دولت در اقتصاد چه وضعیتی به وجود می‌آورد. رئیس پیشین سازمان فناوری اطلاعات معتقد است:
طرح صیانت تنها پلتفرم‌ها و رسانه‌ها را نشانه نرفته و هدف آن تمامی خدماتی است که به صورت پایه در اینترنت وجود دارد. واگذاری امور اجرایی به شوراها اشتباه اداری است و چالش‌های بزرگی ایجاد می‌کند که مثال آن می‌تواند عدم توازن بین اختیارات و مسئولیت‌های آنها باشد.
به گفته این پژوهشگر حوزه فناوری در طرح صیانت از فضای مجازی و کاربران رویکردی به نام مجوزدهی رونق یافته و باید مد نظر داشته باشیم که در حال حاضر اپراتورها ترکیبی کار می‌کنند؛ یعنی هم نهادهای نظامی و نهادهای عمومی در آن دخیل هستند و هم نهادهای غیر دولتی. البته بخش عمده این تنظیم‌گری در دولت انجام می‌شود و برای مثال اگر اپراتور همراه اول نخواهد در فلان منطقه دسترسی اینترنت بدهد، وزارت ارتباطات ابزار لازم برای اجبار آن به این کار را دارد. اگر صیانت اجرا شود این ابزارها از وزارت ارتباطات گرفته می‌شود. ناظمی در پایان خاطر نشان کرد:
جامعه مدنی باید حساسیت خود را نسبت به تصویب این طرح حفظ کند چون تصویب این طرح به معنی خداحافظی با اینترنت در ایران است. از همین روی؛ زمانی که زمزمه‌های این طرح بیان شد دولت پیشین مخالفت خود را بیان کرد.
