دلار که روزهای گذشته حسابی خبرساز شده و به سرعت کانال‌های قیمت را پشت سر گذاشته و صعود می‌کرد دیروز ناگهان به کانال ۲۶ هزار تومان عقبگرد کرد.
این اتفاق در حالی رخ داد که با شروع به کار کابینه ابراهیم رییسی قیمت دلار صعودی شد و این ارز آمریکایی به سرعت کانال‌های قیمت ۲۵ هزار، ۲۶ و ۲۷هزار تومان را پشت سر گذاشت و به کانال قیمت ۲۸ هزار تومان رسید.
قیمت دلار در آخرین ساعات معاملات روز شنبه روی ۲۸ هزار و ۲۶۰ تومان قرار داشت. عصر روز گذشته اندازه حباب قیمت دلار با معیار درهم مثبت به دست می‌آمد و قیمت دلار نسبت به درهم در بازار داخل بالا بود. قیمت دلار در شروع معاملات قدری افت کرد و روی ۲۸ هزار و ۵۰ تومان قرار گرفت. این مساله موجب شد که برخی حتی رشد قیمت دلار تا کانال ۳۰ هزار تومان را نیز گمانه زنی کنند اما پس از شروع به کار کابینه رییسی سیر کاهشی قیمت دلار ناگهان شروع شد تا جایی که دیروز بهای دلار ساعاتی به کانال ۲۶هزار تومان نیز رسید اما در ساعات پایانی بازار دوباره به کانال ۲۷هزار تومان صعود کرد.
قیمت دلار درست در شرایطی ریزش کرد که چشم‌انداز مذاکرات برجامی تیره‌تر از همیشه به نظر می‌آید و فعلا مذاکرات متوقف شده است. از آن سمت تیم وزارت خارجه ابراهیم رییسی هم تمایل چندانی برای از سرگیری مذاکرات نشان نداده است یا در ظاهر فعلا چنین است. در عین حال امریکا تهدید کرده است در صورتی که ایران به شروط مذاکره مطابق نظر امریکا تن ندهد شرایط تحریم را برای ایران دشوارتر می‌کند و به بزرگترین مشتری نفت ایران در این روزهای تحریمی یعنی چین سخت‌گیری بیشتری می‌کند.
علاوه بر این با سقوط کابل ایران نگران یکی از بزرگترین بازارهای صادراتی خود یعنی افغانستان است. بازاری که حدود ۳ میلیارد دلار مراوده مالی با ایران دارد وحالا با تسخیر این کشور به دست طالبان بلاتکلیف است. در این شرایط قیمت دلار شروع به صعود کرد و به بالاترین نرخ خود در سال ۱۴۰۰ رسید. بهای ۲۸هزار تومانی دلار اما دوام چندانی نداشت و از شروع هفته جاری کاهش نرخ اتفاق افتاده است تا جایی که دلار به کانال ۲۶هزارتومان هم عقبگرد داشته است.
فعالان بازار ارز میگویند که در روزهای اخیر تزریق ارز به بازار افزایش داشته و همین مساله عامل کاهش قیمت دلار بوده است. آنها همچنین میگویند که قیمت دلار تحت‌تاثیر شایعات مربوط به شروع دور جدید مذاکرات، گزینه‌های احتمالی ریاست جدید بانک مرکزی و مثبت شدن حباب قیمتی افت کرد و به کانال ۲۷ هزار تومان بازگشت.
در شبکه‌های اطلاع رسانی مربوط به مبادله دلار و درهم این خبر جلب توجه می‌کرد که دور جدید مذاکرت به زودی آغاز می‌شود و آمریکا شروط ابتدایی ایران برای بازگشت به مذاکرات را پذیرفته است. قیمت دلار تحت تاثیر این خبر افت کرد و به کانال ۲۷ هزار تومان بازگشت. قیمت دلار در پایان معاملات نیمه اول روز روی ۲۷ هزار و ۸۵۰ تومان قرار داشت. قیمت دلار در صرافی‌های بانکی نیز تا ۲۶ هزار و ۳۰۰ تومان عقب نشست.
البته ممکن است خبر مربوط به گزینه احتمالی ریاست جدید بانک مرکزی نیز در افت قیمت دلار نقشی ایفا کرده باشد. به اعتقاد برخی تحلیل‌گران احتمال انتصاب صالح آبادی به ریاست بانک مرکزی قدری از التهاب بازار کاسته است.
دلیل دیگر افت قیمت دلار می‌تواند مثبت شدن حباب قیمتی آن با مقیاس درهم باشد، روز گذشته قیمت دلار نسبت به درهم بالا بود، قاعدتا در چنین شرایطی آربیتراژ می‌تواند زمینه افت قیمت ارزی که بیش از حد قیمت‌گذاری شده است را فراهم آورد. قیمت سکه امامی روز گذشته روی ۱۲ میلیون و ۲۱۰ هزار تومان قرار داشت و در شرایطی که بازار جهانی طلا در روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل است، قیمت سکه امامی در شروع معاملات امروز به افت قیمت دلار واکنش نشان داد و قدری پایین آمد. قیمت سکه در شروع معاملات امروز ۱۲ میلیون و ۱۲۰ هزار تومان بود.
با احتساب قیمت ۲۸ هزار و ۵۰ تومان برای دلار و قیمت ۱۸۱۷ دلار برای طلا اندازه حباب سکه یک درصد به دست می‌آمد. این اندازه حباب برای سکه بسیار کوچک بود. برخی معتقدند با نزدیک شدن قیمت سکه به ارزش ذاتی تقاضای آن افزایش خواهد یافت و رشد قیمت را موجب خواهد شد، برخی نیز معتقدند کوچک شدن اندازه حباب نشانه فروکش کردن انتظارات افزایشی است و لزوما نمی‌توان انتظار رشد قیمت را داشت. به هر روی قیمت سکه در ادامه باز هم پایین آمد در آخرین ساعات معاملات روی ۱۲ میلیون و ۴۰هزار تومان قرار گرفت. در شبکه‌های اطلاع رسانی مربوط به مبادله دلار و درهم این خبر جلب توجه می‌کرد که دور جدید مذاکرت به زودی آغاز می‌شود و آمریکا شروط ابتدایی ایران برای بازگشت به مذاکرات را پذیرفته است و انها معتقدند قیمت دلار تحت‌تاثیر این خبر افت کرد و به کانال ۲۷ هزار تومان در بازار آزاد بازگشت.
البته برخی فعالان بازار هم معتقدند که دولت برای کاهش قیمت دلار، تزریق ارز به بازار را آغاز کرده و این مساله سبب کاهش قیمت دلار شده است. هرچند که به عقیده کارشناسان این اتفاق ارزپاشی به حساب می‌آید ودر شرایط کنونی درآمد ارزی کشور اتفاق خطرناکی است. اما قیمت دلار قبل از این دستور هم کاهشی شده بود. به همین دلیل برخی میگویند افت قیمت دلار دلیل خارجی دارد؛ اخبار مثبت از مذاکرات ایران و آمریکا.
برخی معتقدند که نشست بغداد، بر بازار ارز ایران تاثیر گذاشته و سیگنال مثبتی به آن داده است. اگرچه سخنگوی وزارت امور خارجه گفته گفتگوی جدیدی درباره رابطه با عربستان انجام نشده است. از طرف دیگر اگرچه در چند هفته گذشته، ماجرای مذاکرات وین مسکوت بود اما به نظر می‌رسد برخی تحرکات آغاز شده است. خطیب‌زاده گفته است روزهای آینده برای برجام بسیار مهم است. هراقدامی که سازنده نباشد برای گفتگوها در وین مضر است.
البته سیگنالی که او از این مذاکرات فرستاده چندان مثبت نیست. چون او گفته سفر آقای عبداللهیان، وزیر جدید امور خارجه به عراق و سوریه پیام خاصی را به دنبال دارد. تغییر دولت در ایران به این معنا نیست که تصمیم حاکمیتی در ایران تغییر کرده است.
روند نزولی در این بازار شدت گرفته است. بر اساس گزارش‌ها، در نتیجه این تغییر رفتار بازار، ترس به جان معامله‌گران افتاد و خریداران عقب‌نشینی کردند و حالا خبر‌ها حاکی از افزایش تعداد فروشندگان در بازار است. برخی از گزارش‌ها نیز یکی از دلایل اصلی افت دلار را پالس مثبت رییسی به بازار ارز عنوان می‌کنند. برخی میگویند ممکن است دولت رئیسی قول آزاد شدن بخشی از پول‌های بلوکه شده ایران را گرفته باشد؛ مثلا برخی بر این باور هستند که ممکن است در جریان سفر اخیر وزیر خارجه ژاپن و دیدار او با مقام‌های ایرانی، قول و قرارهایی گذاشته شده باشد. گفته می‌شود ایران چیزی حدود سه میلیارد دلار پول بلوکه شده در ژاپن و حدود هفت میلیارد دلار نیز در کره جنوبی دارد.
ما آیا ممکن است این اتفاق امروز و فردا بیفتد؟ اگر این‌طور شود، چه‌قدر از این پول آزاد می‌شود؟ حتی اگر همه آن آزاد شود، چه اتفاقی در بازار ارز رخ خواهد داد؟. هر چند همه چیز فعلا در حد حرف است. برخی هم میگویند حتی اگر وزیر خارجه ژاپن هم قول و قرارهایی گذاشته باشد، نباید روی آزاد شدن همه پول‌های بلوکه شده یا بخش بزرگی از آن حساب ویژه باز کرد.
برخی گمان می‌کنند ممکن است ژاپن هماهنگی‌هایی با امریکا کرده باشد و برای حسن نیت و آغاز دوباره مذاکرات، چند میلیون دلار از دلارهای بلوکه شده ایران را آزاد کند. در این صورت، شاید بازار واکنش مقطعی نشان دهد اما قطعا این واکنش در حدی نخواهد بود که بتوان آن را گشایش ارزی توصیف کرد. این در حالی است که از یک‌سو عمق بحران و تراز منفی ارزی ایران آن قدر زیاد است که قطعا تزریق و آزادسازی چند میلیون دلار، بازار را آرام نخواهد کرد.
از سوی دیگر، چشم‌انداز بی‌ثباتی اقتصادی سیاسی ایران در دوران ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی چنان ناواضح است که تزریق دلار بیش از آرام کردن باعث تحریک تقاضا می‌شود. هر چه که هست، برخی هم میگویند بازار ارز از تیم اقتصادی دولت جدید ترسیده و بدون دلیل به عقب رفته است. در لابه‌لای این اخبار هم طی دو روز گذشته خبر‌هایی مبنی بر شروع دور جدید مذاکرت در آینده نزدیک و پذیرش شروط ابتدایی ایران برای بازگشت به مذاکرات از سوی آمریکا در کانال‌های تلگرامی در حال انتشار است که این موضوع هم در ایجاد جو نزولی در بازار ارز نقش قابل توجهی داشته است.
