به گزارش CNN فارسی، گلوله توپ هدایت لیزری همانطور که از نامش بر می‌آید دارای سیستم هدایتی جهت برخورد دقیق به اهداف ثابت و متحرک است. بر خلاف گلوله‌های توپ عادی که فاقد هدایت بوده و تنها با تنظیم زاویه شلیک توپ جهت پروازشان تعیین میشود، گلوله‌های هدایت لیزری را پس از شلیک می‌توان با نشانه گذاری یک هدف توسط لیزر، به سوی آن هدایت کرد.
گلوله توپ هدایت لیزری روسیه
نخستین گلوله توپ هدایت پذیر که با کمک لیزر هدایت میشود M712 کوپرهد (Copperhead) آمریکایی است که در اوایل دهه ۱۹۷۰ طراحی و در همان دهه وارد خدمت در ارتش آمریکا شد. در دهه ۱۹۸۰ نیز شوروی تصمیم به ساخت گلوله توپ هدایت لیزری خود موسوم به ۲K25 کراسنوپول گرفت که در نیمه دوم همان دهه وارد خدمت و امروزه علیه ارتش اوکراین نیز استفاده می‌شوند.
کراسنوپول توسط کمپانی KBP طراحی و از سال ۱۹۸۶ وارد خط تولید شد. در حال حاضر علاوه بر روسیه کشورهای الجزایر، هند، چین و سوریه نیز از کاربران آن به شمار می‌روند که البته چین آن‌ها را در خاک خود تولید می‌کند. این گلوله در مدل پایه کالیبر ۱۵۲ میلی‌متر است و از هر توپ و هویتزر با این کالیبر شلیک میشود. وزن کلی هر گلوله ۵۰٫۸ کیلوگرم است و طولش به ۱٫۳ متر می‌رسد.
دو نمونه دیگر از این توپ که KM-1 Krasnopol-M و KM-1M Krasnopol-M2 نام دارند، کالیبر ۱۵۵ میلی‌متر هستند که از هویتزرهای خودکشش غربی قابل شلیک باشند. طول این دو مدل نیز به ترتیب ۱٫۳ و ۱٫۲ متر و وزنشان ۵۱٫۳ و ۵۴ کیلوگرم است. سرجنگی به شدت انفجاری و ترکش‌زای آن‌ها نیز در هر سه مدل ۲۰٫۵ کیلوگرم است. وزن سرجنگی شامل مواد انفجاری و ترکش است.
برد دو نمونه اول تا ۲۰ کیلومتر است که در نمونه آخر به ۲۵ کیلومتر افزایش یافته است. این گلوله‌ها می‌توانند یک هدف متحرک با حداکثر سرعت ۳۶ کیلومتر بر ساعت را تا برد ۵ کیلومتر هدف قرار دهند. در مدل KM-1M که جدیدترین نمونه است، احتمال برخورد گلوله به هدف تا برد ۱۲ کیلومتر نیز بین ۸۰ تا ۹۰ درصد است، اما در برد بالای ۱۲ کیلومتر به ۶۰ درصد کاهش می‌یابد.
روش هدایت گلوله به این صورت است که پس از شلیک همچون یکی گلوله عادی منحنی پرواز خود را طی کرده و در فاز پایانی که نوک گلوله به سمت زمین است و شیرجه می‌زند، هدف را با یک نشانگر لیزری برای گلوله مشخص می‌کنند تا جستجوگری که در دماغه آن قرار داد، بازتاب لیزر از هدف را دیده و با تغییر حالت بالک‌های کنترلی خود، به سمت آن برود.
این گلوله‌ها را می‌توان از هر توپ و هویتزر ۱۵۵ و ۱۵۲ میلی‌متری، چه نوع کششی و چه خودکشش و همچنین توپ‌های دریایی شلیک کرد. البته هویتزرهای مستا S، کوالیتسیا SV و آکتاسیا که تنها هویتزرهای خودکشش در ارتش روسیه هستند، همگی کالیبر ۱۵۲ میلی‌متر دارند و فقط نمونه پایه از کراسنوپول را شلیک می‌کنند. به طور کلی ارتش روسیه توپ و هویتزر ۱۵۵ میلی‌متری ندارد.
کراسنوپول نمونه‌ای ۱۵۵ میلی‌متری به نام D نیز دارد که تنها برای فروش خارجی است و همچون گلوله آمریکایی اکسکالیبور، هدایت ماهواره‌ای با کمک GPS آمریکایی دارد. دلیل استفاده از سیستم غربی این است که سامانه هدایت ماهواره‌ای گلوناس روسی دقت لازم برای هدایت مهمات هدایتی کوچک مانند گلوله توپ را ندارد؛ از آنجا که انفجارشان خیلی قوی نیست، بایستی دقیقا به هدف برخورد کنند.
گلوله پس از شلیک بالک‌های خود را باز کرده و مسیر پرواز به سمت هدف را طی می‌کند. هنگامی که به نقطه اوج رسید و دماغه به سمت زمین قرار گرفت، جستجوگر لیزری آن ناحیه‌ای به قطر ۱ کیلومتر را جهت یافتن بازتاب لیزری جستجو می‌کند. نشانه گذاری هدف با کمک لیزر رمزنگاری شده می‌تواند توسط نیروهای خودی دیگر و به ویژه با استفاده از پهپاد یا هلیکوپتر صورت گیرد.
این گلوله‌ها از بالا به هدف حمله و روی آن شیرجه می‌زنند که سبب میشود در صورتی که هدف تانک باشد، آن را از ضعیف‌ترین بخش زره هدف قرار دهند. البته سرجنگی گلوله‌های کراسنوپول از نوع ضد تانک نیست، با این حال به دلیل روش حمله از حمله شانس بالایی برای نفوذ به زره تانک‌های شرقی دارد. دیگر خودروهای زره پوش نظیر نفربر نیز اهداف آسانی برایش هستند.
همانطور که گفته شد ارتش روسیه هیچ گونه توپ و هویتزر ۱۵۵ میلی‌متری نداشته و دو مدل KM-1 و KM-1M تنها برای صادرات و فروش به کشورهای دیگر است که هویتزر ۱۵۵ میلی‌متری دارند. مدل ۲K25 کراسنوپول تنها گلوله توپ هدایت لیزری در ارتش روسیه است که از توپ و هویتزرهای پرشمار ارتش این کشور شلیک میشود که احتمال برخورد آن به هدف حداکثر ۸۰ درصد است.
البته روسیه ۳ گلوله هدایت لیزری دیگر نیز دارد که یکی از توپ هویتزر و دو مدل دیگر برای پرتاب از خمپاره اندازهای ۱۲۰ میلی‌متری ۲S9 نونا و ۲S31 ونا هستند. نخستین گلوله هدایت لیزری خمپاره‌ای که Kitolov-2 نام دارد، پس از شلیک بالک‌های خود را باز و هنگامی که به اوج رسید و وارد فاز شیرجه شد، جستجوگرش ناحیه زیر خود با قطر ۳۰۰ متر جهت یافتن هدف جستجو می‌کند.
برد گلوله علیه هدف ثابت ۷ کیلومتر است و سرجنگی آن ۱۰ کیلوگرم وزن دارد. آن را می‌توان از نمونه کششی و ثابت نونا موسوم به ۲B16 نونا K نیز شلیک کرد. وزن کلی گلوله ۲۵ کیلوگرم و طول آن نیز ۱٫۲۲۵ متر است. ناگفته نماند منظور از کششی یعنی توپ عادی که فاقد شاسی و موتور است و بایستی توسط خودوهای دیگر کشیده شود. نمونه خودکشش نیز خود شاسی موتوری دارد.
این گلوله نمونه‌ای به نام KM-3 Kitolov-2M نیز دارد که کالیبر آن ۱۲۲ میلی‌متر و برای شلیک از توپ است. روسیه ۲ نمونه هویتزر ۱۲۲ میلی‌متری در خدمت دارد که یکی D-30 از نوع کششی و دیگری ۲S1 گوازدیکا خودکشش است. وزن کلی و سرجنگی این مدل نیز به ترتیب ۲۷ و ۱۲ کیلوگرم است. مانند کراسنوپول، وزن سرجنگی در این گلوله‌ها نیز شامل مواد انفجاری و ترکش است.
برد گلوله علیه هدف ثابت تا ۱۳٫۵ کیلومتر و علیه یک هدف متحرک با حداکثر سرعت ۴۰ کیلومتر بر ساعت نیز ۵ کیلومتر است. KM-3 می‌تواند به صورت حمله از بالا با اهداف متحرک درگیر شود. ناحیه جستجوی آن هنگامی که وارد فاز شیرجه میشود نیز برابر با Kitolov-2 است. احتمال برخورد گلوله مذکور به هدف تا برد مشخص در حدود ۸۰ درصد است و هر نیروی خودی نیز می‌تواند آن را با لیزر هدایت کند.
آخرین گلوله هدایتی روسیه KM-8 گرن است که مجددا برای شلیک از خمپاره اندازهای ۱۲۰ میلی‌متری تولید شده است. برد این خمپاره نسبت به Kitolov-2 افزایش یافته و به ۹ کیلومتر علیه هدف ثابت رسیده است. طول آن مشابه ولی وزنش ۲۷ کیلوگرم است که ۱۱٫۲ کیلوگرم از آن را سرجنگی تشکیل می‌دهد. ناحیه پویش جستجوگر لیزری آن نیز ۳۰۰ متر قطر دارد.
