جنگ حیثیتی روسیه و آمریکا

دیپلماسی فعالی که آمریکایی‌ها در رابطه با بحران اوکراین در پیش گرفته‌اند، خبر از تغییر راهبردی در استراتژی آنان می‌دهد.

بایدن مشغول فرستادن وزیر خارجه خود، آنتونی بلینکن، از این سو به آن سوی جهان است تا نشان دهد که دیپلماسی فعال آمریکا برای به چالش کشیدن پوتین، یک لاف و ادعای توخالی نیست.

روز شنبه، پنجم مارس، آنتونی بلینکن وارد اوکراین شد و با وزیر خارجه آن کشور دیدار کرد تا دیپلماسی فعال ایالات متحده آمریکا را به رخ پوتین بکشد و در صحنه بین‌الملل نیز نقش رهبری خود را در کنترل بحران خاطرنشان کند.

درخواست بودجه اضطراری از کنگره برای مردم اوکراین نیز هدفمند بود و با همین رویکرد انجام گرفت؛ درست مانند کمک‌های سخاوتمندانه‌ای که در سال ۲۰۰۱ برای افغانستان ترتیب داده شد.

دفتر مدیریت و بودجه کاخ سفید از کنگره آن کشور درخواست کرد که به صورت فوری ۱۰ میلیارد دلار کمک جدید بشردوستانه، امنیتی، و اقتصادی به اوکراین و شرکای اروپای مرکزی تصویب کنند تا بایدن بتواند رهبری این جنگ را به دست بگیرد.

این جنگ منجر به ورود بازیگران جدیدی خواهد شد، اما چگونه ختم خواهد شد؟

به دلیل آن که اینک روسیه و آمریکا، وارد یک جنگ حیثیتی شده‌اند و در جهت به چالش کشیدن توان دفاعی و نظامی یکدیگر، در اوکراین به مصاف یکدیگر رفته‌اند، دلیلی وجود ندارد که بگوییم خطر یک جنگ تمام‌عیار جهانی دیگر وجود ندارد. بیم یک تقابل هسته‌ای، نه تنها اوکراین، روسیه، و ایالات متحده آمریکا، بلکه تمام جهان را ناامن، و زندگی ساکنان کره زمین را تحت تاثیر مستقیم خود قرار داده است.

بالا رفتن بهای نفت در سراسر جهان یکی از تاثیرات مالی این تقابل است، اما گسترده‌تر شدن جنگ، می‌تواند تهدیدات امنیتی جدیدی متوجه کشورهای هم‌پیمان با روسیه یا ایالات متحده آمریکا کند.

در حالی که شاهد ازهم‌پاشیدن و ویرانی یک کشور هستیم، و مردمان اوکراین درگیر مرگ و جنگی ویرانگر هستند، نمی‌دانم خوشباوری به شعارهای غربی‌ها را در دلسوزی‌شان برای حفظ دموکراسی و ترویج آن و دفاع از حقوق بشر، چه اندازه باید جدی گرفت.

اگر دموکراسی‌ای که غرب برای اوکراین تجویز می‌کند و به دنبال عملی کردن آن است، همان الگوی به‌کار گرفته شده در افغانستان، عراق، سوریه و یا لیبی باشد، نتیجه‌اش ویرانی، بدبختی، جنگ داخلی، و تروریسم است.

جهان غرب برای شکست صدام حسین بسیج شد و دموکراسی‌ای که برای عراقی‌ها به ارمغان آورده شد، جنگ داخلی بود و پاگرفتن گروه‌های تروریستی، و در نهایت واگذار کردن آن کشور به جمهوری اسلامی ایران.

الگوی دموکراسی برای مردم سوریه نیز ابقای دیکتاتور پیشین، بشار اسد، متحد روسیه و ایران بود.

لیبی نیز وضع و حال بهتری ندارد و تا چشم می‌بیند، گروه‌های نظامی تروریستی و خطرناک جان و مال مردم را تهدید می‌کنند که آنان هزار بار رهبر دیکتاتور پیشین، معمر قذافی، را آرزو می‌کنند.

آیا جهان غرب به دنبال دفاع از ارزش‌های انسانی و دموکراسی در اوکراین است؟ زمان به این پرسش پاسخ خواهد داد؛ اما ادامه جنگ قربانیان بیشتری از مردمی خواهد گرفت که با جان و مال خود تاوان این برتری‌جویی دو قدرت بزرگ در شرق و غرب را می‌پردازند.

مردم روسیه نیز قربانی دیگر این منازعه هستند. خانواده سربازانی که در این جنگ جان باخته‌اند، از این تهاجم و اقدام نظامی پوتین حمایت نمی‌کنند و هزینه حفظ حیثیت پوتین و اعتبار وی را با جان فرزندانشان و فشارهای بین‌المللی از همه سو باید بپردازند.

پوتین باید برای حفظ آنچه به آن‌ها شهرت دارد؛ قدرت، شکست‌ناپذیر بودن، رویای احیای قدرت و توانایی اتحاد جماهیر شوروی سابق، و اعتبار خویش، با تمام توان به این جنگ حیثیتی ادامه دهد.

بایدن نیز باید نه تنها ناکامی‌های آمریکا در جنگ‌های منطقه‌ای و مبارزه با تروریسم را جبران کند و اعتبار و حیثیت پیشین را به آمریکا بازگرداند، بلکه می‌بایست برای خود نیز محبوبیت کسب کند.

رئیس جمهوری که بین مردم خود محبوب نیست و ضعف جسمانی و کهولت سن او و برخی از رفتارهای اجتماعی‌اش باعث ایجاد موج بزرگی از تمسخر در داخل و خارج آمریکا شده است، فرصتی بزرگ برای جبران ضعف‌هایش به دست آورده است. مقابله با روسیه همواره خوشایند مردم آمریکا بوده است و اقدامات بایدن، می‌تواند او و حزب دمکرات را بر این موج سوار کند.

البته شاید این بار وضع اوکراین با سوریه، افغانستان، لیبی، و حتی یمن و عراق متفاوت باشد و همان گونه که کلی کوبلا، خبرنگار ام‌اس‌ان‌بی‌سی، گفت، «این جنگ با جنگ‌های دیگر متفاوت است، چون مردمی متفاوت درگیر آن هستند».

خانم کوبلا، گفت که مردم اوکراین با آوارگان سوریه‌ای متفاوتند. خبرنگار سی‌بی‌اس نیز گفت، «اینجا (اوکراین) عراق و افغانستان نیست. اینجا یکی از شهرهای نسبتا متمدن و اروپایی است». او مردم اوکراین را مردمی با پوست سفید و چشمان آبی و مسیحی خواند؛ به این معنا که لایق داشتن سرنوشت مردم افغانستان، عراق، لیبی، و سوریه نیستند.

این سخنان، حاوی نظری است که می‌تواند بیان‌کننده نظر حاکمان غربی نیز باشد، و باید دید که این جنگ متفاوت اروپایی را آمریکایی‌ها چگونه اداره می‌کنند، و سرنوشت اوکراین و مردم اوکراین در مقایسه با خاورمیانه‌ای‌های مسلمان و غیراروپایی، چه تفاوتی خواهد داشت.