جنگ اوکراین چگونه ممکن است پایان یابد؟

تهاجم روسیه به دو دلیل اساسی ناکام مانده است: ارتش این کشور برای چنین شرایط جنگی‌ای آماده نبود و اوکراینی‌ها دفاعی بسیار قوی‌تر از آن چه که انتظار می‌رفت را از خود نشان دادند. یکی از بزرگ‌ترین و قابل توجه‌ترین مسائل، تدارکات ناهموار بوده است. برخی از مشهورترین تصاویر جنگ مربوط به خودرو‌های زرهی روسیه هستند که در جاده‌های اوکراین پارک شده اند و به نظر می‌رسد سوخت شان به اتمام رسیده و قادر به پیشروی نیستند. نیرو‌های روس ثابت کرده اند که تجهیزات ناکافی و ضعیفی در اختیار دارند و با مشکلاتی از ارتباطات ضعیف گرفته تا تایر‌های ناکافی دست و پنچه نرم می‌کنند. بخشی از دلیل ناکامی نیرو‌های نظامی روس عدم آمادگی کافی آنان بوده است.

ارتش روسیه برای این نوع جنگ سازماندهی نشده بود یعنی فتح دومین کشور بزرگ اروپا از نظر جغرافیا و مساحت منطقه ای. شاید مهم‌تر از سایر عوامل بتوان به رنج بردن نیرو‌های نظامی روس از روحیه ضعیف اشاره کرد. از آنجایی که برنامه پوتین برای حمله به اوکراین از دید اکثریت قریب به اتفاق روس‌ها مخفی نگه داشته شده بود دولت روسیه توانایی محدودی برای ایجاد تبلیغات جنگی داشت که سربازان روس را به منظور جنگیدن تشویق کند. نیروی کنونی روسیه درک کمی از اینکه برای چه و چرا می‌جنگند دارد و در حال جنگ علیه کشوری است که با آن پیوند‌های مذهبی، قومی، تاریخی و حتی خانوادگی دارد. در تضاد با وضعیت روس ها، اوکراینی‌ها از خانه و خانواده‌های شان در برابر تهاجم غیرقانونی دفاع می‌کنند. اوکراینی‌ها رهبری کاریزماتیک، چون زلنسکی را در کی یف دارند. روحیه بالای اوکراینی‌ها در کنار تسلیحات پیشرفته غربی دلیلی کلیدی است که نشان می‌دهد مدافعان اوکراین به طرز چشمگیری بیش از حد انتظارات عمل کرده اند.

۴-جنگ برای مردم عادی اوکراین چه معنایی دارد؟

با طولانی شدن درگیری ها، روسیه به سمت تاکتیک‌هایی گرایش پیدا کرده است که به غیر نظامیان آسیب می‌رساند. مهم‌تر از همه روسیه تلاش کرده تا شهر‌های اوکراین را محاصره کند و راه‌های تدارکات و فرار را قطع کرده و آن را با توپخانه بمباران کند. هدف از این استراتژی، از بین بردن تمایل مدافعان اوکراینی برای مبارزه است از جمله با تحمیل درد و رنج گسترده بر جمعیت غیر نظامی. نتیجه کابوس‌آور بوده است: خروج حیرت انگیز پناهندگان اوکراینی و رنج عظیم برای بسیاری از کسانی که مایل نبودند یا نمی‌توانستند خانه شان را ترک کنند. بر اساس گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، بیش از ۳.۸ میلیون اوکراینی در فاصله تاریخ ۲۴ فوریه تا ۲۷ مارس از اوکراین گریختند. این میزان حدود ۸.۸ درصد از کل جمعیت اوکراین را شامل می‌شوند که تقریبا معادل کل جمعیت تگزاس است.

۵-نظر شهروندان روسیه در مورد جنگ اوکراین چیست؟

دولت “ولادیمیر پوتین” سیاست‌های سرکوبگرانه خود را در جریان درگیری‌های اوکراین تشدید کرده است. رسانه‌های مستقل تعطیل شده و دسترسی به توئیتر، فیس بوک و اینستاگرام نیز مسدود شده است. اکنون بسیار دشوار است که درک کنیم مردم عادی روسیه یا نخبگان آن کشور در مورد جنگ چه فکر می‌کنند، زیرا انتقاد از آن می‌تواند منجر به یک زندانی شدن فرد منتقد شود. این جنگ برخی از مخالفان و احساسات ضد پوتین را برانگیخته است، اما به اقلیتی محدود شده که بعید است بتوانند نظر پوتین را تغییر دهند چه رسد به آن که به سرنگونی حکومت او منجر شود. تظاهرات ضد جنگ در ده‌ها شهر روسیه برگزار شده اند. با این وجود، آیا این فوران احساسات ضد جنگ در سطح نخبگان و توده‌های مردم می‌تواند حکایت از کودتا یا انقلابی در آینده علیه رژیم پوتین داشته باشد؟ کارشناسان معتقدند که وقوع چنین رویداد‌هایی کاملا بعید به نظر می‌رسند. هم چنین، دولت روسیه بر فضای اطلاعاتی کنترل همه جانبه‌ای دارد. بیش‌تر روس‌ها اخبار خود را از رسانه‌های دولتی دریافت می‌کنند. یک نظرسنجی مستقل نشان داد که ۵۸ درصد روس‌ها دست کم تا حدی از جنگ حمایت می‌کنند.

۶-نقش امریکا در جنگ اوکراین چیست؟

این جنگ در حال حاضر به عنوان یک درگیری بین اوکراین و روسیه باقی مانده است. اما ایالات متحده مهم‌ترین طرف ثالث است که از برخی ابزار‌های قدرتمند به جز مداخله مستقیم نظامی برای کمک به آرمان اوکراین استفاده می‌کند. سیاست ایالات متحده در طول درگیری بسیار واضح بوده است: حمایت از اوکراینی‌ها با کمک‌های نظامی گسترده و در عین حال فشار بر پوتین برای عقب نشینی با سازماندهی مجموعه بی سابقه‌ای از تحریم‌های اقتصادی بین المللی. در بعد نظامی، سیستم‌های تسلیحاتی که توسط ایالات متحده و اروپا ساخته و ارائه شده اند نقشی حیاتی در کاهش پیشروی روسیه داشته اند. به عنوان مثال، سامانه موشکی ضد تانک جاولین یک پرتابگر سبک وزن ساخت آمریکا است که به یک یا دو سرباز پیاده نظام اجازه می‌دهد تا یک تانک را متوقف سازند. تحریم‌ها در حوزه اقتصادی نیز به همان اندازه مخرب بوده اند.

مجازات‌های بین المللی علیه روسیه بسیار گسترده بوده اند از حذف بانک‌های کلیدی آن کشور از سیستم معاملات جهانی سوئیفت تا ممنوعیت واردات نفت روسیه توسط ایالات متحده و محدودیت‌های تجارت با اعضای خاص طبقه نخبگان روسیه.

۷-بقیه کشور‌های جهان به اقدامات روسیه چه پاسخی داده اند؟

در ظاهر، به نظر می‌رسد که جهان نسبتا پشت آرمان اوکراین متحد شده است. مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه‌ای را در محکومیت تهاجم روسیه با ۱۴۱ رای موافق در مقابل ۵ رای مخالف (با ۳۵ رای ممتنع) تصویب کرد. تهاجمی‌ترین مواضع ضد روسیه و طرفدار اوکراین را می‌توان در اروپا و غرب یافت. اعضای اتحادیه اروپا و ناتو، به استثنای مجارستان و ترکیه قویا از تلاش‌های نظامی اوکراین حمایت کرده و تحریم‌های تنبیهی را علیه روسیه (یک شریک تجاری بزرگ) اعمال کرده اند. این قوی‌ترین نمایش اتحاد اروپا از زمان جنگ سرد به این سو بوده است چیزی که بسیاری از ناظران آن را نشانه‌ای از این می‌دانند که تهاجم پوتین پیش‌تر نتیجه معکوس داشته است.

آلمان که روابط تجاری مهمی با روسیه دارد و به سنت صلح طلبی خود پس از جنگ جهانی دوم شهرت داشت شاید بارزترین مورد باشد. تقریبا در تغییر موضعی یک شبه، “اولاف شولتز” صدراعظم چپ میانه آلمان با مشاهده جنگ اوکراین متقاعد شد که از تسلیح مجدد ارتش آلمان حمایت کند و طرحی را برای بیش از سه برابر کردن بودجه دفاعی آلمان مطرح کرد.

در مقابل، چین طرفدار روسیه در میان قدرت‌های بزرگ جهانی بوده است. دو کشور که با دشمنی مشترک نسبت به نظم جهانی تحت سلطه ایالات متحده با یکدیگر پیوند دارند در سالیان اخیر به طور فزاینده‌ای به یکدیگر نزدیک شده اند. اکثر کشور‌های دیگر در سراسر جهان در طیفی بین غرب و چین قرار دارند. در خارج از اروپا، تنها تعداد انگشت شماری از کشور‌های عمدتا طرفدار آمریکا مانند کره جنوبی، ژاپن و استرالیا به رژیم تحریم‌ها پیوسته اند. اکثر کشور‌های آسیایی، خاورمیانه، آفریقا و آمریکای لاتین از تهاجم روسیه حمایت نمی‌کنند، اما برای مجازات روسیه نیز به خاطر آن حمله کار زیادی انجام نمی‌دهند.

هند شاید جالب‌ترین کشور در این دسته باشد. یک دموکراسی آسیایی در حال رشد که در گذشته بسیار نزدیک به شدت با چین درگیر شده است دلایل خوبی برای معرفی خود به عنوان یک شریک آمریکایی در دفاع از آزادی دارد. با این وجود، هند نیز برای دفاع از خود به شدت به تسلیحات ساخت روسیه وابسته است و امیدوار است از روابط خود با روسیه برای محدود کردن شراکت مسکو و پکن استفاده کند.