به گزارش CNN فارسی، چهلمین جشنواره فیلم فجر در حالی با اعلام اسامی نامزدهای سیمرغ به پایان نزدیک شد که حاشیه‌های متعددی را در پی داشت. حضور بی‌سابقه آقازاده‌ها در مقام فیلم‌ساز، جمع شدن فرش قرمز جشنواره، بودجه‌های میلیاردی بنیاد سینمایی فارابی برای فیلم‌های بی‌کیفیت، جای خالی زنان در میان داوران، انصراف مسعود کیمیایی از حضور در جشنواره و حذف آرای مردمی تنها برخی از حاشیه‌های جشنواره‌ای بود که تیم منتخب ابراهیم رئیسی در وزارت ارشاد و سازمان سینمایی، آن را برگزار کردند.
رقابت آقازاده‌ها و نهادهای حکومتی
حدود یک ماه پیش از برگزاری جشنواره فیلم فجر، دبیرخانه جشنواره اسامی فیلم‌هایی را که به بخش مسابقه راه یافته بودند، اعلام کرد. این فهرست نشان می‌داد که نهادها، آقازاده‌ها و افراد وابسته به حکومت بیشترین سهم را از جشنواره فجر و احتمالا جایزه‌هایش دارند. بنیاد سینمایی فارابی که وظیفه حمایت از تولید فیلم‌های همسو با مواضع جمهوری اسلامی را بر عهده دارد، با شش فیلم در این رویداد سینمایی شرکت کرد. دو فیلم «ضد» و «صورت فلکی» نیز سهم حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی از جشنواره امسال بود.
عباس فرزند الیاس نادران، علی فرزند الیاس حضرتی، یوسف فرزند ابراهیم حاتمی‌کیا و مرتضی فرزند عباس فاطمی آقازاده‌های جشنواره امسال بودند که با عنوان تهیه‌کننده یا کارگردان وارد سینما شدند. علاوه بر آنان، محمود بابایی، تهیه‌کننده فیلم انتخاباتی سعید جلیلی، هادی حجازی‌فر، محمدحسین مهدویان و بهروز شعیبی، که فیلم‌سازان نزدیک به حکومت به شمار می‌روند، نیز در جشنواره امسال حضور داشتند.
اما در مقابل، سهم سینمای مستقل به حداقل رسید تا جایی که حتی اعتراض کانون کارگردانان سینما به حذف فیلم «قاتل وحشی» ساخته حمید نعمت‌الله از بخش مسابقه جشنواره هم کارساز نشد.
فارابی، یک‌تنه برای نظام
بنیاد سینمایی فارابی نهادی زیرمجموعه سازمان سینمایی است که گفته می‌شود وظیفه حمایت از فیلم‌اولی‌ها و سینمای مستقل را بر عهده دارد، اما نگاهی به عملکرد این سازمان در سال‌های گذشته اثبات می‌کند فقط فیلم‌سازانی موفق شدند از این نهاد بودجه بگیرند که به حکومت نزدیک بودند، رویه‌ای که در جشنواره امسال نیز تکرار شد؛ برای مثال، تهیه‌کننده فیلم «بدون قرار قبلی»، محمود بابایی، سازنده فیلم انتخاباتی سعید جلیلی بود و کارگردانی آن را هم بهروز شعیبی بر عهده داشت. شعیبی نیز پیش‌تر فیلم‌های انتخاباتی محمدباقر قالیباف را ساخته بود و به تیم مشاوران او نزدیک است.
طبق اعلام بنیاد سینمایی فارابی، ۸۰ درصد بودجه این فیلم را فارابی پرداخت کرده است، فیلمی که از نگاه خبرنگاران و منتقدان سینما یکی از ضعیف‌ترین آثار امسال بود. با این حال، بهروز شعیبی، در نشست خبری فیلم، هرگونه وابستگی‌اش به حاکمیت را انکار کرد و مدعی شد که تحت حمایت ارگان‌ها فیلم نمی‌سازد. با وجود این ادعا؛ اعداد و ارقامی که سیدمهدی جوادی، مدیرعامل جدید بنیاد سینمایی فارابی، اعلام کرد نشان می‌دهد در یک سال گذشته نزدیک به ۳۰ میلیارد تومان از محل بودجه عمومی را به سازندگان شش فیلم پرداخت کرده است و فقط مبلغ دریافتی گروه تولیدی فیلم بدون قرار قبلی هفت میلیارد تومان بود.
خط قرمز؛ داوران زن
مسعود جعفری جوزانی، مجید انتظامی، شهاب حسینی، محمدعلی باشه‌آهنگر، محمد داوودی، مهدی سجاده‌چی و پژمان لشکری‌پور هیئت داوری جشنواره امسال بودند. برخی از این افراد پیش‌تر نیز در گروه داوران جشنواره فجر حضور داشتند و برخی مثل شهاب حسینی نخستین بار بود که داور جشنواره می‌شدند.
نکته مهم و متفاوت جشنواره‌های سال‌های گذشته با جشنواره امسال در این بود که دوره‌های گذشته حداقل یک زن در گروه داوران حضور داشت، اما تیم ابراهیم رئیسی در وزارت ارشاد و سازمان سینمایی در جریان برگزاری چهلمین جشنواره فیلم فجر با حذف زنان از گروه داوران جشنواره، اثبات کردند با حضور آنان عرصه برای فیلم‌سازان و هنرمندان زن تنگ‌تر خواهد شد.
حاشیه‌های جشنواره فیلم فجر امسال که از روزهای پیش از برگزاری‌اش، آغاز شده بود به حضور آقازاده‌ها و حذف داوران زن محدود نبود و دامن فرش قرمز را هم گرفت. حدود یک ماه پیش از برگزاری، یزدان عشیری، مدیر روابط عمومی این جشنواره از جمع‌آوری فرش قرمز خبر داد و مدعی شد که استفاده از رنگ قرمز «تقلید» از جشنواره‌های غربی است و «آسیب» به دنبال دارد.
انصراف مسعود کیمیایی و فرزندش پولاد از حضور در جشنواره فیلم فجر پس از اعلام حضور شهاب حسینی در میان داوران، از دیگر حاشیه‌های جشنواره امسال بود. نشست خبری فیلم «خائن‌کشی»، جدیدترین ساخته کارگردان ۸۰ ساله سینمای ایران، روز چهارشنبه ۲۰ بهمن در حالی برگزار شد که او و پولاد در نشست خبری حاضر نشدند و مهران مدیری، از بازیگران فیلم، به‌صراحت گفت «آقای کیمیایی به دلایلی که می‌دانید، دوست نداشت بیاید». انصراف کیمیایی از حضور در جشنواره عصبانیت رسانه‌های وابسته به حکومت از جمله روزنامه کیهان را در پی داشت. با وجود اینکه رسانه‌های حکومتی انتظار داشتند فیلم «خائن‌کشی» با اقبال مخاطبان مواجه نشود، بررسی آرای مردمی جشنواره فیلم فجر نشان می‌دهد جدیدیترین ساخته سینمایی مسعود کیمیایی در ردیف پنج فیلم پرفروش مخاطبان در این دوره از جشنواره قرار داشت.
حذف سیمرغ مردمی
شامگاه پنجشنبه ۲۱ بهمن، اسامی نامزدهای سیمرغ چهلمین جشنواره فیلم فجر بر اساس رای داوران اعلام شد و قرار است عصر ۲۲ بهمن، برگزیدگان نهایی معرفی شوند. براساس اعلام دبیرخانه جشنواره فیلم فجر، فیلم «موقعیت مهدی» ساخته هادی حجازی‌فر در ۱۴ رشته نامزد دریافت جایزه است. «علفزار» به تهیه‌کنندگی بهرام رادان در ۱۳ رشته نامزد شد و «برف آخر» ساخته امیرحسین عسگری در ۱۲ رشته نامزد دریافت سیمرغ است. فیلم «خائن‌کشی» به کارگردانی مسعود کیمیایی نیز در شش رشته نامزد دریافت جایزه است.
نامزدی فیلم موقعیت مهدی در ۱۴ بخش حاکی از آن است که طبق رویه جشنواره‌های فجر پیشین، قرار است بیشترین جایزه‌های امسال نیز به فیلمی با موضوع جنگ ایران و عراق برسد. گروه داوران جشنواره فیلم فجر در حالی این فیلم را شایسته دریافت جایزه در ۱۴ بخش دانستند که انتخاب نخست مردم طبق آنچه در آرای مردمی اعلام شد، فیلم «ملاقات خصوصی» بود. نادیده گرفتن رای و نظر مخاطبان در چهلمین جشنواره فیلم فجر را می‌توان یکی از مهم‌ترین حاشیه‌های این جشنواره خواند، تا جایی که برخی رسانه‌ها آن را اقدامی «شک‌برانگیز» خواندند.
مسعود نقاش‌زاده، دبیر چهلمین جشنواره فیلم فجر، روز پنجشنبه در اقدامی تعجب‌برانگیز، اعلام کرد سیمرغ آرای مردمی حذف می‌شود. او ادعا کرد این تصمیم را به دلیل «نبود اطمینان از صحت نتایج» گرفته است. در پی اعلام این خبر، امیر بنان، تهیه‌کننده فیلم ملاقات خصوصی که در آرای مردمی مقام نخست را کسب کرده بود، به نشانه اعتراض، اثر خود را در تمامی رشته‌ها از داوری در جشنواره خارج کرد. او در نامه‌ای خطاب به مسعود نقاش‌زاده نوشت: «انشا‌ءالله که جوابی برای حق‌الناسی که ضایع شد، داشته باشید.»
