به گزارش CNN فارسی، دولت چین طی دو دهه اخیر صدها میلیاردها دلار صرف کرد تا بتواند در صنعت تولید تراشه پیشرفت کند. این کشور طی چند سال اخیر مجددا به منظور رقابت با بزرگان صنعت تولید تراشه، یعنی سامسونگ از کره جنوبی و صنایع نیمه هادی تایوان موسوم به TSMC، سرمایه گذاری‌های میلیاردی کرد.
طی آخرین تلاش‌هایشان آن‌ها دو پروژه برای برپایی خط تولید تراشه‌های پیشرفته مشابه آنچه که کره جنوبی و تایوان با چند دهه تجربه و دانش تولید می‌کنند را در شهرهای ووهان و جینان کلید زدند. دولت چین به منظور پشتیبانی از آن‌ها صدها میلیون دلار بودجه در اختیارشان قرار داد. اما به سرعت مشخص شد نقشه‌هایشان به شدت جاه طلبانه بود و مسئولان نتوانستند درک درستی از سختی و هزینه کار تولید تراشه پیشرفته داشته باشند.
این دو استارتاپ دولتی که کمپانی تراشه‌ساز هونگژین موسوم به HSMC در ووهان و کمپانی تولید مدارهای یکپارچه کوانژین یا QXIC در جینان هستند، صدها میلیون دلار از بودجه را به سرعت مصرف کرده و با این حال هیچ تولید تجاری نداشتند. HSMC به طور رسمی در اواخر نیمه اول سال ۲۰۲۱ تعطیل شد. QXIC نیز در حال حاضر فعالیتش پایان یافته و به درخواست خبرنگاران پاسخ نمی‌دهد.
تنها طی ۳ سال اخیر ۶ پروژه بزرگ تولید تراشه در چین که پروژه‌های HSMC و QXIC بخشی از آن بودند با شکست روبرو شد. این کمپانی‌ها حداقل ۲٫۳ میلیارد دلار بودجه که بخش اعظم آن توسط دولت چین تامین می‌شد را هدر دادند و برخی از آن‌ها حتی یک تراشه نیز تولید نکردند. این کمپانی‌ها علاوه‌بر این هر یک ده‌ها هکتار زمین برای برپایی خط تولید نیز دریافت کرده بودند.
رهبران حزب کمونیست چین مشغول تقلا در خرابه‌های صنعت نیمه رسانای خود هستند و در تلاشند تا بخشی از آن را نجات دهند. همچنین قوانین سختگیرانه‌تری وضع می‌کنند تا در آینده از هدر رفت بیشتر منابع جلوگیری شود. برای مثال، قبلا دولت به طور غیررسمی از برخی تراشه‌سازان درخواست می‌کرد به دنبال پروژه‌های جدید باشند، اما امروزه برای چنین کاری باید بیش از ۱۵۰ میلیون دلار دارایی ثابت داشته باشند. بسیاری از تراشه‌سازهای چینی به دلیل عدم داشتن نیروی متخصص و یا مشکل مالی با شکست مواجه شدند.
بد نیست بدانید حوالی سال ۲۰۱۴ دولت مرکزی چین از طرح‌های خود برای پشتیبانی از برنامه‌های توسعه تراشه رونمایی و یک بودجه ۲۲ میلیارد دلاری نیز به آن تخصیص دارد. مقامات محلی هر ناحیه نیز مجددا طرح‌های مشابه داشتند. در سال ۲۰۱۹ چین دومین بودجه بزرگ خود را که این بار ۳۰ میلیارد دلار بود به این پروژه اختصاص داد. این بودجه‌ها به سرعت مصرف شدند. ده‌ها هزار کمپانی چینی، حتی آن‌هایی که در حوزه رستوران و تولید سیمان فعالیت داشتند، تجارت خود را مربوط به حوزه نیمه رسانا عنوان کردند.
هنگامی کار به تولید تراشه‌های پیشرفته نظیر آنچه که در گوشی هوشمند و کامپیوتر استفاده می‌شود برسد، چین که تحت تحریم‌های فناوری آمریکا قرار دارد بسیار عقب است. در حال حاضر پیشرفته‌ترین تراشه‌هایی که در چین تولید می‌شوند عمدتا با فناوری ۲۸ نانومتری هستند که متعلق به بیش از یک دهه پیش است. در حالی که امروزه کره‌ای‌ها با فناوری ۱ آنگستروم (۰.۱ نانومتر) تراشه می‌سازند.
تولید تراشه از نیازهای حیاتی چین است و کمپانی‌های بومی این کشور حدود ۱۷ درصد از نیاز کشور را تامین می‌کنند و بدین ترتیب چین به شدت متکی بر تولید تراشه کشورهای دیگر است. ناگفته نماند بیش از ۶۱ درصد از تراشه‌های تولید شده در دنیا توسط چین جهت تولید محصولات مختلف و عرضه در بازار خود و کشورهای دیگر خریداری می‌شود. کمپانی‌های سامسونگ و اس‌کی هاینیکس از کره جنوبی، TSMC، میکرون، برادکام و اینتل از آمریکا بزرگ‌ترین تولید کنندگان تراشه هستند و چین عمده نیاز خود را از آن‌ها تامین می‌کند.
اواخر دسامبر اینتل همچون انویدیا از تامین کنندگان خود خواست تا واردات محصولات از استان سین کیانگ را به دلیل اردوگاه‌های کار اجباری دولت چین برای مسلمانان اویغور متوقف کنند. این اقدام سبب موج انتقادات از اینتل در رسانه‌های دولتی شد. در این بین نکوهش‌هایی نیز صورت گرفت که اگر چین در زمینه تولید تراشه خودکفا بود می‌توانست جای اینتل را با محصولات بومی پر کند.
البته چین پیشرفت‌هایی نیز در این زمینه داشت. برای مثال برخی کمپانی‌های چینی نظیر هواوی آموختند چگونه تراشه طراحی کنند. هرچند این کار نیز با کمک کمپانی‌های خارجی صورت می‌گرفت. مثلا هواوی طراحی تراشه را با کمک TSMC انجام میداد و بایدو از سامسونگ یاری می‌گیرد. یک کمپانی چینی دیگر به نام یونیساک نیز برای طراحی تراشه محتاج به اینتل است.
دو استارتاپ تراشه ساز چینی HSMC و QXIC سعی داشتند با تولید تراشه‌های ۱۴ نانومتری وارد این صنعت شوند و تا چند سال بعد به سراغ تراشه‌هایی با فناوری ساخت کوچک‌تر بروند؛ صنعتی که تحت سلطه سامسونگ و TSMC است.
چین برای پروژه ووهان خود حتی موفق شد یکی از مدیران اجرایی قبلی صنایع نیمه هادی تایوان را نیز جذب کند. پروژه جینان نیز همچون ووهان مجددا بیش از صد متخصص تایوانی، به خصوص آن‌ها که در TSMC بودند را با پرداخت حقوق‌های بسیار بالا به طرف خود کشید. علاوه‌بر این یکی از مدیران ارشد بخش تحقیق و توسعه TSMC که پیشتر در سامسونگ کار می‌کرد را نیز به خدمت گرفت.
با این حال به زودی مشخص شد که HSMC به سرمایه بسیار بیشتری برای تولید تراشه‌های پیشرفته نیاز دارد و میلیاردها دلار باید صرف شود تا به مرحله تولید تجاری برسد. در QXIC نیز پروژه به کندی پیش می‌رفت. گرچه مهندسانی که این استارتاپ تراشه ساز چینی جذب کرده بود دانش ساخت تراشه را داشتند، این کمپانی فاقد دانش لازم برای یکپارچه سازی این مهارت‌ها بود.
در اگوست ۲۰۲۰ منابع دولتی از تعطیلی پروژه ووهان به دلیل مشکلات مالی خبر دادند. مدتی بعد در سال ۲۰۲۱ نیز این پروژه رسما تعطیل شد. مقامات دولتی در جینان نیز پس از آن که متوجه شدند این پروزه به جایی نخواهد رسید، به کارکنان اجازه دادند تا کمپانی را ترک کنند. این استارتاپ نیز در حال حاضر فعالیتش متوقف شده است.
همانطور که پیشتر اشاره شد، پس از مشکلاتی که در این پروزه رخ داد، دولت چین پروژه‌های تولید تراشه خود را مورد بازبینی موشکافانه قرار داد و تصمیم به تغییر رویکرد گرفت. در اکتبر سال ۲۰۲۰، کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی چین اعلام کرد کمپانی‌های این کشور بدون استعداد، تجربه و سطح فناوری مناسب به صورت کورکورانه پروژه‌های تولید تراشه را اجرا کردند و مسئولینی که حامی آن‌ها بودند، مسئول این ضرر مالی بزرگ هستند. چین پیشتر در سال ۲۰۱۸ نیز یک بار دیگر اذعان کرده بود که توان تولید تراشه پیشرفته را ندارد و نیازمند خرید از کمپانی‌های خارجی است.
رییس کمپانی هلندی ASML که تنها سازنده ماشین‌های لیتوگرافی حد بالا جهت تولید تراشه‌های پیشرفته محسوب می‌شود پیشتر درباره توان چین در زمینه تولید چنین ماشین آلاتی اظهار داشت حتی اگر تمام طراحی و نقشه‌های ساخت تجهیزات لیتوگرافی را در اختیار چینی‌ها قرار دهند، باز این کشور قادر به ساخت چنین ماشین آلاتی نیست. زیرا از درک فناوری آن عاجزند.
عقب ماندگی چینی‌ها سبب می‌شود امکان تولید تراشه‌های پیشرفته را نداشته باشند و بدین ترتیب نه تنها قادر به تامین نیاز روز کمپانی‌های خود نیستند، بلکه نمی‌توانند سفارش‌های خارجی را نیز دریافت کنند. از سوی دیگر سنگاپور با پشت سر گذاشتن چین، در حال پیشرفت و توسعه در این عرصه است و قصد دارد مانند تایوان شود. بدین ترتیب پس از ژاپن، کره جنوبی و تایوان، چهارمین غول نیمه رسانا که قرار است ظهور کند، کشور سنگاپور است. در حال حاضر چین ۶ درصد از نیاز تراشه جهان را تامین می‌کند، در حالی که این رقم برای سنگاپور ۱۹ درصد است!
