به گزارش CNN فارسی، جفری شامن؛ تخصص این اپیدمیولوژیست در دانشگاه کلمبیا کار بر روی مدل سازی بیماری‌های عفونی است. او استاد گروه علوم بهداشت محیط و مدیر برنامه اقلیم و بهداشت در دانشگاه کلمبیا است. او هدایت تیمی را برعهده داشت که یکی از اولین مدل‌های پیش بینی و تخمین شیوع کووید -۱۹ را طراحی کردند. مدل تیم وی در سال گذشته تخمین زده بود که ۳.۶ میلیون نفر آلوده شده و در حال انتقال ویروس به دیگران هستند.
به دنبال گسترش موارد ابتلا به سویه اومیکرون بستری شدن در بیمارستان و مرگ و میر در سراسر امریکا در بیش از یک ماه گذشته به طور قابل توجهی کاهش یافته است. در واکنش به این وضعیت، فرمانداران و شهرداران محدودیت‌هایی مانند لزوم استفاده از ماسک و پاسپورت واکسن را لغو می‌کنند. بسیاری تعجب می‌کنند که آیا این دوره از موارد کم و کاهش مراجعه بیماران به بیمارستان‌ها نقطه عطفی در شیوع ویروس است یا صرفا آرامش پیش از طوفان است و باید خود را برای سویه‌های تازه‌ای که باعث ایجاد موجی خطرناک‌تر شوند آماده سازیم.
حتی پیش از آن که اومیکرون سراسر جهان را فرا گیرد دانشمندان و مقام‌های بهداشت عمومی به این فکر می‌کردند که چگونه کووید-۱۹ پس از پشت سر گذاشتن مرحله پاندمی بر جوامع تاثیر می‌گذارد. این سوال یک میلیارد دلاری است: آیا شیوع بیماری چندین بار در سال، یک بار در سال یا هر چند سال یکبار رخ خواهد داد؟ و این که این شیوع چه میزان قابلیت بیماری زایی خواهد داشت؟
اپیدمیولوژیست‌ها به ماندگاری یک پاتوژن در یک جامعه یا جمعیت به عنوان اندمی اشاره می‌کنند. نحوه بروز اندمی از یک پاتوژن به پاتوژن دیگر متفاوت است. در ایالات متحده، برخی از ویروس‌های تنفسی، مانند آنفولانزا و ویروس سنسیشیال (پیوسته یاخته ای) تنفسی که با نام R.S.V نیز شناخته می‌شوند در زمستان بسیار شایع هستند. این ویروس‌ها معمولا با افزایش آمار مرگ و میر سیستم مراقبت‌های بهداشتی را تحت فشار قرار می‌دهند. تخمین زده می‌شود که سالانه ۱۲۰۰۰ تا ۵۲۰۰۰ نفر بر اثر آنفولانزا در ایالات متحده جان خود را از دست می‌دهند.
با این وجود، همه ویروس‌های تنفسی از این الگو پیروی نمی‌کنند. برخی از ویروس‌ها مانند راینو ویروس در تمام سال در سطوح پایین‌تر و با ایجاد اختلال کمتری برای سلامت انسان در گردش هستند. برخی دیگر از ویروس ها، مانند پارا آنفلوآنزا ممکن است به طور نامنظم‌تر یا در فصول دیگر شیوع پیدا کنند؛ بنابراین الگوی SARS-CoV-۲، ویروسی که باعث کووید-۱۹ می‌شود پس از تبدیل شدن به اندمی چگونه خواهد بود؟ و چه میزان اختلال ایجاد خواهد کرد؟ پاسخ کوتاه این است: ما هنوز نمی‌دانیم.
الگوی اندمی هر بیماری با رویکردی گذشته نگر به راحتی قابل درک است. با این وجود، از زمان با ما بودن ویروس کرونا تنها دو سال می‌گذرد و این مدت زمان زیادی نیست. با این حال، علائم و عواملی وجود دارد که همه ما می‌توانیم مراقب آن باشیم که نشانه‌هایی از تاثیر کووید-۱۹ بر زندگی ما در فصول و سال‌های آینده را ارائه می‌دهند. زمانی که به سمت جامعه‌ای عادی‌تر و کارآمدتر پیش می‌رویم این نشانه‌ها ارزش بحث و تفکر را دارند.
یک سناریوی خوش بینانه این است که SARS-CoV-۲ در یک الگوی آنفولانزای کمتر مخرب خود را نشان دهد و شیوع بیماری‌های زمستانی با بستری شدن در بیمارستان و نرخ مرگ و میر کمتر از آن چه در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ را شاهد بودیم ایجاد کند. سناریوی بدبینانه‌تر این است که ویروس به تولید سویه‌هایی ادامه دهد که از مصونیت دور می‌شوند و می‌توانند تعداد بیش تری از جمعیت را آلوده کنند. در حالی که دشوار است بدانیم که کرونا اندمی ویروس کرونا چگونه ظاهر می‌شود دو ویژگی مهم وجود دارند که ارزش رصد در ماه‌ها و سال‌های آینده را دارند: فراوانی و شدت شیوع. این دو عامل اختلال ایجاد شده توسط ویروس کرونا را در آینده مشخص خواهند کرد.
فراوانی شیوع ویروس کرونا در آینده به شدت با ایمنی جمعیت و چگونگی تغییر ویروس مرتبط است. مقاومت جمعیت به انواع در گردش بستگی به سابقه عفونت، واکسیناسیون و تقویت سیستم ایمنی افراد دارد. سویه‌هایی که تنها تفاوت‌های جزئی با فرمول واکسن یا سویه قدیمی‌تر دارند ممکن است بیماری زیادی ایجاد نکنند. با این حال، یک سویه با تغییرات اساسی مانند اومیکرون ممکن است بسیاری از افراد را با فرار از مصونیت آلوده کند. در زمستان سال جاری، بسیاری از افرادی که محافظت خوبی در برابر دلتا داشتند سویه‌ای که اومیکرون جایگزین آن شد کماکان مستعد ابتلا به عفونت و بیماری از طریق اومیکرون بودند.
یک نکته ناشناخته بزرگ این است که آیا SARS-CoV-۲ می‌تواند به تولید سویه‌های مختلف مقاوم در برابر سیستم ایمنی مانند دلتا و اومیکرون ادامه دهد یا خیر. اگر ویروس این ظرفیت را داشته باشد ممکن است چندین بار در سال شیوع پیدا کند دقیقا مانند وضعیتی که در سال ۲۰۲۱ میلادی ایجاد شد. این الگوی اندمی ممکن است برای چند سال دیگر یا به مدت نامحدود باقی بماند. از سوی دیگر، اگر ظرفیت ایجاد سویه بسیار مقاوم به ایمنی از بین برود نسخه‌های آینده ویروس ممکن است کمتر تهاجمی باشند و شیوع کمتری داشته باشند شاید یک بار در سال در طول زمستان و وضعیتی بسیار شبیه به شیوع آنفولانزا را داشته باشند.
شدت شیوع به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله ظرفیت ذاتی سویه جدید برای بیمار کردن افراد. تا به امروز، همه سویه‌های SARS-CoV-۲ سطوح یکسانی از بیماری زایی را نداشته اند. به عنوان مثال، اومیکرون معمولا بیماری خفیف تری ایجاد می‌کند. یک روایت رایج این است که ویروس به مرور زمان خفیف‌تر می‌شود و شاید اومیکرون اولین شاهد این پیشرفت باشد. متاسفانه این وضعیت به احتمال زیاد یک آرزوست که به واقعیت تبدیل نمی‌شود. اگرچه اومیکرون ملایم‌تر بوده است، اما سویه‌های تاثیرگذار بعدی به راحتی می‌توانند مرگبارتر باشند همان طور که دلتا بود.
علیرغم آن که ویروس به سمت خفیف‌تر شدن حرکت نمی‌کند عوامل دیگری مانند محافظت در برابر عفونت‌های پیشین، واکسیناسیون، تقویت و دارو‌ها باید به کاهش شدت بیماری، میزان بستری شدن در بیمارستان، زمان صرف شده در بیمارستان و خطر مرگ ناشی از کووید کمک کند. به عنوان مثال، واکسیناسیون mRNA احتمال بستری شدن در بیمارستان و مرگ را به تقریبا به میزان یک دهم در مقایسه با بستری افراد واکسینه نشده کاهش داده است. مهم این است که اثربخشی واکسن کماکان تحت نظارت باشد و فرمولاسیون واکسن در صورت نیاز به روز شود تا بتوان از طریق تقویت آن با هرگونه از دست دادن مصونیت مقابله کرد.
با توجه به وجود این میزان از عدم اطمینان ما نباید بیش از اندازه دچار اطمینان و اعتماد به نفس کاذب شویم. ویروس کرونا موذی است و بسیار بیش‌تر از ویروس آنفولانزا قابلیت انتقال دارد. ما باید مراقب باشیم حتی اگر اکنون به نظر می‌رسد که در حال وارد شدن به دوره آرامش در فعالیت هستیم، زیرا مشخص نیست که این آرامش چه مدت ادامه خواهد یافت.
ما نباید تصور کنیم کووید در نهایت به یک مزاحمت خفیف مشابه آنفولانزا تبدیل خواهد شد. در عوض، باید آماده باشیم: واکسن تزریق کنیم و سیستم ایمنی بدن خود را تقویت کنیم به توصیه‌های بهداشت عمومی گوش دهیم، تست‌های کووید در منزل را انجام دهیم و اگر در معرض تماس با فردی مبتلا بودیم یا احساس بیماری کردیم نکات ضروری را رعایت کرده و ماسک بزنیم تا همگی بتوانیم مراقب فراوانی و شدت شیوع کرونا در آینده باشید.
