به گزارش CNN فارسی ، روزنامه نیویورک تایمز نوشته است در ۲۰ ماه گذشته، عوامل اطلاعاتی اسرائیل، محسن فخریزاده، دانشمند ارشد هستهای ایران را ترور کرده و انفجارهای بزرگی را در چهار تأسیسات هستهای و موشکی ایران به راه انداختهاند، به این امید که سانتریفیوژهای تولیدکننده سوخت هستهای را فلج کنند و روزی را که دولت جدید تهران ممکن است بتواند بمب بسازد را به تعویق بیاندازند.
اما مقامهای اطلاعاتی آمریکا و ناظران بینالمللی میگویند که این اقدامات برنامه هستهای ایران را متوقف نکرد و ایرانیها به سرعت امکانات خود را با نصب ماشینهای پیشرفتهتر که میتوانند اورانیوم را با سرعتی بسیار سریعتر غنیسازی کنند، بازسازی کردهاند.
مقامهای اسرائیلی در واکنش گفتهاند که قصد تسلیم شدن به هشدارها را مبنی بر اینکه ممکن است حملات آنها فقط جمهوری اسلامی را به بازسازی سریع برنامه هستهای خود ترغیب کند، ندارند و این یکی از مواردی اختلاف میان ایالات متحده و اسرائیل در مورد چگونگی تلاشها برای مهار برنامه هستهای ایران است.
علیرغم این بنی گانتز، وزیر دفاع اسرائیل در نشستی در دانشگاه کالیفرنیا گفته است که از توافق هستهای که طولانیتر، قویتر و با نظارت دقیقتر باشد، حمایت خواهد کرد.
او در اجلاس امنیتی منطقهای «گفتوگوی منامه» نیز بر تعهد واشنگتن به ممانعت از دستیابی ایران بر سلاح اتمی و پیگیری راهحل دیپلماتیک تاکید کرده است.
امید به بازگشت به برجام کمرنگ شده است
در پایان ماه جاری میلادی (۲۹ نوامبر/ هشتم آذر) برای اولین بار از زمان روی کار آمدن ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران در تابستان امسال، مذاکرهکنندگان ایرانی قصد دارند با همتایان اروپایی، چینی و روسی خود دیدار کنند تا در مورد آینده توافق هستهای سال ۲۰۱۵ که به شدت فعالیتهای ایران را محدود میکرد، مذاکرات را از سر بگیرند.
در حالی که پنج ماه پیش این خوشبینی وجود داشت که برجام با متنی که تا حد زیادی بر سر آن توافق شده بود، در شرف بازگرداندن باشد، اما با تغییر دولت در ایران امروز توافق هستهای متنی مرده به نظر میرسد، و امید آمریکا مبنی بر بازگشت مجدد به آن و بنای توافقی “طولانیتر و قویتر”، ظاهرا کاملا از بین رفته است.
نیویورک تایمز نوشته است، این که علی باقری کنی، مذاکرهکننده ارشد هستهای ایران، به هیچ وجه از مذاکرات آتی به عنوان مذاکرات هستهای یاد نمیکند، نشانه تغییر جدی نگاه ایران است. باقری کنی، معاون وزیر خارجه ایران هفته گذشته در پاریس گفت، “ما چیزی به نام مذاکرات هستهای نداریم” و از آن به عنوان “مذاکرات برای رفع تحریمهای غیرقانونی و غیرانسانی” یاد کرد.
جمهوری اسلامی میگوید بر لغو تحریمهای هستهای و غیرهستهای پافشاری میکند و به تضمینی نیاز دارد که هیچ رئیسجمهوری در آینده نتواند مانند دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین آمریکا بهطور یکجانبه از توافق بیرون برود. مقامات دولت جو بایدن، رئیس جمهور فعلی آمریکا میگویند که او هرگز چنین تعهدی نخواهد داد.
سناریوی محتمل؛ رسیدن به “قابلیت آستانهای”
ایران مانند همیشه این موضوع که قصد ساخت سلاح هسته ای دارد را رد میکند. اما سناریوی محتملتر این است که ایران به دنبال رسیدن به “قابلیت آستانهای” است تا هر زمان که احساس کند به سلاح هستهای نیاز دارد بتواند آنرا ظرف چند هفته یا چند ماه تولید کند.
مذاکرات وین در حالی آغاز میشود که لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا، روز شنبه ۲۹ آبان (۲۰ نوامبر) در نشست سالانه “گفتوگوی منامه” تأکید کرد ایالات متحده در مناقشه اتمی با ایران همچنان متعهد به یافتن راهحلی دیپلماتیک است اما اگر ایران آماده تعامل جدی در این رابطه نباشد، همه گزینهها در نظر گرفته خواهد شد.
لوید گفت، رفتار تهران در ماههای گذشته چندان دلگرمکننده نبوده است و آمریکا “همه گزینههایی که برای حفظ امنیت این کشور ضروری هستند را بررسی خواهد کرد.”
رابرت مالی، نماینده آمریکا در أمور ایران نیز روز جمعه، ۱۹ نوامبر (۲۸ آبان) بار دیگر به جمهوری اسلامی یادآوری کرد که زمان برای احیای برجام بیپایان نیست.
او در یک سخنرانی خطاب به شرکتکنندگان در هفدهمین نشست امنیتی منامه، به افزایش اورانیوم غنیشده در تاسیسات هستهای ایران انتقاد کرد و هشدار داد، اگر ایران با سرعت فعلی به پیشرفت خود در زمینه غنیسازی اورانیوم ادامه دهد، «زمانی خواهد رسید که احیای برجام غیرممکن خواهد شد».
اما نیویورک تایمز نوشته است که با وجود این مواضع، کاخ سفید تلاش میکند امکان برقراری توافقی موقت با ایران را بررسی کند. توافقی که ایران تولید اورانیوم غنیشده و تبدیل آن به سوخت را در مقابل لغو برخی تحریمها متوقف کند.
پیشتر آژانس بینالمللی انرژی اتمی گزارش داده بود که ایران ذخایر اورانیوم غنیشده با خلوص بالای خود را افزایش داده است.
امروز (دوشنبه اول آذر) رافائل گروسی، رئیس آژانس بینالمللی انرژی اتمی وارد تهران میشود تا بتواند نظارت و بازرسی این آژانس در تاسیسات اتمی ایران را احیا کند.
این در حالی است که گروسی نسبت به میزان و درصد بالای اورانیوم غنیشده در ایران ابراز نگرانی شدید کرده است. ایران اعلام کرده است که حدود ۲۵ کیلوگرم اورانیوم غنیشده با خلوص ۶۰ درصد تولید کرده است.
میزان بالای غنی سازی ۶۰ درصدی
این خلوص کمتر از ۹۰ درصد میزانی است که معمولاً برای تولید یک سلاح هستهای استفاده می شود، اما فاصله چندانی هم با آن ندارد. گروسی گفته است، این سطحی است که «تنها کشورهای سازنده بمب دارند. این بدان معنا نیست که ایران این کار را انجام می دهد. اما این بدان معناست که بسیار بالا است.»
بهروز کمالوندی، سخنگوی آژانس انرژی اتمی ایران نیز با افتخار خاطرنشان کرده است که تنها کشورهای دارای سلاح هستهای نشان دادهاند که میتوانند اورانیوم را تا این حد غنیسازی کنند.
به دنبال برگزاری نشست مشترک نمایندگان آمریکا و گروه کاری شورای همکاری خلیج فارس درباره ایران، این کشورها روز چهارشنبه (۲۶ آبان) بیانیه مشترکی منتشر کردند که در آن از جمهوری اسلای خواسته شده از فرصت بهدستآمده برای از سرگیری مذاکرات برجام استفاده و از بروز “مناقشه و بحران” جلوگیری کند.
این نشست در عربستان سعودی و با حضور نمایندگان آمریکا، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، بحرین، عمان و کویت برگزار شد. در بیانیه مشترک آمده است: «ایران گامهایی برداشته که هیچ کاربرد غیرنظامی ندارد اما برای یک برنامه هستهای نظامی اهمیت دارد.»